Paweł Bartosz, syn obecnego właściciela Firmy Bartosz – Piotra Bartosza – i wnuk Jana Racy: 17 czerwca, w piątek, wśród około 60 zaproszonych gościliśmy nie tylko władze miasta Złotów, ale przede wszystkim licznie przybyłych przedstawicieli branży. Byli m.in.: Jan Ziętek z pomorskiej firmy Lastrico – od niedawna wiceprezes ZPBK, Krzysztof Widuto – właściciel firmy działającej w sektorze zapatrzenia kamieniarzy w narzędzia, a także reprezentanci firm Weha, Bronzo i EGA. Ta ostatnia jest naszym najważniejszym dostawcą kamienia.
ŚK: Rodzinna firma zadebiutowała w 1956 roku. To rok przywodzący wiele skojarzeń w historii Polski. Dokładnie wtedy też rozpoczęto prace nad nowym samochodem dostawczym, który zapisał piękną kartę w historii branży kamieniarskiej. Na fotosach z witryny Pana firmy uwagę zwraca archiwalne zdjęcie z tych czasów i… dwa samochody marki Żuk.
Na samym początku Jan Raca i Stefania Raca pracowali tylko we dwoje, a zakład mieścił się… w stodole. Zresztą do dziś zachował się ciekawy dokument z roku 1955. Jan Raca złożył notatkę do Prezydium Rady Narodowej w Złotowie o treści: „… niniejszym zgłaszam, iż posiadam zakład kamieniarsko-rzeźbiarski przy ul. Półwiejskiej; zakład mieści się w stodole ob. Felskiego – uprzejmie proszę, czy nie koliduje to z planem zagospodarowania przestrzennego; nadmieniam, że sprowadzam się na Ziemie Odzyskane do Złotowa z Czersk-Łubna (powiat Chojnice)”. 
ŚK: Tabor w zakładzie kamieniarskim to jedno. A jak wyglądał postęp w dziedzinie unowocześniania parku maszynowego?
ŚK: W rodzinnej firmie zwracają uwagę dyplomy potwierdzające wysokie kompetencje rzemieślnicze.
Obchody ŚGS (17–19 czerwca br.) rozpoczęły się wernisażem wystawy Ewy Solimy ukazującej 20 lat twórczości artystki oraz Biesiadą Kamieniarską, gdzie włodarze miasta, przedstawiciele branży kamieniarskiej oraz zaproszeni goście – w tym roku również z miast partnerskich Strzegomia – przy kuflu piwa, muzyce i śpiewie bawili się do „białego rana”.
Klaster Kamieniarski podjął się w tym roku jeszcze większego wyzwania niż w latach ubiegłych. Choć rzemiosło kamieniarskie i pokazy na żywo zawsze towarzyszyły ŚGS, to w tym roku pojawiła się pewna nowość. Klastry kamieniarskie z Polski i z Czech wraz z zaproszonymi gośćmi wykonały z piaskowca kamienie przyjaźni, stanowiące pamiątkę uczestnictwa w strzegomskim święcie. To właśnie dzięki udanej współpracy z czeskim klastrem zrodził się pomysł na wykonanie kamieni przyjaźni. Idea przyszła do nas z Czech, z miejscowości Slatina, małej, gminnej wioski z kamieniarskimi tradycjami. Mieszkańcy tej wsi od kilku lat na lokalnym festynie, wspólnie z zaproszonymi gośćmi z innych miejscowości, przygotowują pamiątkowy kamień (słupek o przybliżonych wymiarach 20×30×120 cm), na którym widnieją herby, data wykonania i tym podobne informacje. Słupek pomagają wykonać wszyscy mieszkańcy, gdyż każdy może wnieść swój wkład i… uderzyć młotkiem w dłuto. 
Liczyła się przede wszystkim dobra zabawa i poczucie wspólnoty. Wójt Slatiny (członek Czeskiego Klastra Kamieniarskiego) przybył do Strzegomia ze swoim lokalnym kamieniarzem, oficjalnie przekazując strzegomskim kamieniarzom pomysł i prawa do jego wykorzystywania. Nie pozostając dłużni, strzegomscy kamieniarze wykonali również pamiątkowy Kamień dla Slatiny. Zaproszeni członkowie czeskiego klastra także postanowili wykonać dla Strzegomia ze swojego różowego piaskowca Kamień Przyjaźni klastrów z Czech i Polski. I tym samym powstały cztery branżowe kamienie przyjaźni. Dwa wyjechały do Czech, a dwa zostały na pamiątkę w Strzegomiu. Te strzegomskie, dzięki uprzejmości dyrekcji Zespołu Szkół, zostały wkopane przed budynkiem szkoły. Jest tu miejsce na kolejne, które będą wykonane w przyszłości z innymi środowiskami kamieniarskimi.
Klastrowy pomysł tak bardzo spodobał się burmistrzowi Strzegomia, Zbigniewowi Suchycie, że wyraził zgodę na wykonanie kolejnych czterech kamieni, zrealizowanych z delegacjami z czterech miast partnerskich, gdyż goście przyłączyli się do zabawy. Miejskie kamienie zostały wkopane w parku na plantach, gdzie planuje się powstanie Skweru Miast Partnerskich.
W sobotę w okolicy kamieniołomu Bazalt zorganizowano klastrowego grilla połączonego z kinem letnim. Zaproszono również członków Czeskiego Klastra Kamieniarskiego oraz kolegów kamieniarzy z rejonu świętokrzyskiego. Przypomniano sobie na wielkim obrazie zeszłoroczne obchody święta oraz wyjazd gościnny strzegomskich klastrowiczów do Czech. Nie zabrakło również przyśpiewek zaproszonych gości w ich narodowym języku.
Kolejną inicjatywą, dziejącą się w nieodległym zabytkowym poklasztornym budynku „Karmel”, była mająca kilkadziesiąt lat tradycji Giełda Minerałów. Była to niepowtarzalna okazja obejrzenia zbiorów dolnośląskich kolekcjonerów. Na rynku zorganizowano również przemarsz bractw rycerskich, których zręczność mogliśmy podziwiać w Turnieju Rycerskim. W Strzegomskim Centrum Kultury odbył się turniej szachowy i gier komputerowych o Puchar Przewodniczącego Rady Miejskiej w Strzegomiu, na terenie Ośrodka Sportu i Rekreacji – Zawody Ochotniczych Straży Pożarnych Powiatu Świdnickiego, podczas których koncertowała Grodziska Orkiestra Dęta.
Po 1945 roku jak grzyby po deszczu rosły w Ameryce Północnej, a potem na całym globie wysokie prostopadłościenne siedziby wielkich korporacji – budowane ekonomicznie z jak najoszczędniejszym wykorzystaniem kosztownych małych parceli śródmiejskich oraz z konsekwentnie realizowaną racjonalnością w zakresie używania tanich materiałów, uszlachetnioną powtarzaną jak mantra przez Ludwika Mies van der Rohe minimalistyczną maksymą: „Mniej znaczy więcej”. Właściwych wzorców dostarczali zwłaszcza wspomniany tu Mies van der Rohe i współpracujący z nim blisko Filip Johnson, który wypromował dla geometrycznie zarysowujących wielkomiejski horyzont drapaczy określenie „styl międzynarodowy”.
Cały wieżowiec potraktowano w ujęciu typowym dla antycznych świątyń: wprowadzono masywniejszy cokół, korpus z sugestią podziałów pilastrowych, pewnego rodzaju „fryz” oraz zwieńczenie z trójkątnym przyczółkiem, przerwanym u góry kolistym wgłębieniem. Forma dachu nawiązywała do szczytów biblioteczek wykonywanych w warsztacie słynnego w czasach rokokowych angielskiego stolarza Thomasa Chippendale’a, co natychmiast dostrzegli nowojorczycy, nazywając szczyt wieżowca zaprojektowanego przez Johnsona we współpracy z Johnem Burgee mianem „Chippendale Top”. Wejście do wieżowca zaakcentowano potężną arkadą sąsiadującą z otworami czworobocznymi w sposób nawiązujący do łuku rzymskiego. Całość wejścia kojarzyła się z późnorenesansową serlianą. 
W ciągu 150 lat funkcjonowania kamieniołomy Stony Creek dostarczyły materiału do budowy wielu pomników, bruków i okładzin w całych Stanach Zjednoczonych. Można zaryzykować twierdzenie, że nie ma takiego miejsca w Nowym Jorku, z którego nie widziałoby się charakterystycznego różu kamienia z Branford. Wykorzystano go przy budowie Brooklyn Bridge i Grand Central Station, jest na dziedzińcu Columbia University oraz w cokole Statuy Wolności. Jednak najbardziej imponującym obiektem wykonanym przez kamieniarzy ze Stony Creek pozostaje nadal usytuowany na Trophy Point pomnik bohaterów wojny cywilnej (zwanyWest Point Monument) projektu Stanforda White’a, odsłonięty w maju 1897 r. W czasach jego wykonywania najlepszy kamieniołom w Branford prowadzony był przez firmę Norcross. Została ona wybrana do realizacji tego prestiżowego zamówienia ze względu na umiejętność pozyskiwania długich monolitów granitowych – pozbawionych jakichkolwiek szwów. W tym konkretnym przypadku wydobyto monolityczny blok granitowy o długości 50 stóp (ponad 15 m). Wyrzeźbiono z niego kolumnę toskańską, na której stanęła postać Sławy (Fame), interpretowana też jako żeńska alegoria jedności Stanów Zjednoczonych, odlana z brązu według projektu Fredericka MacMonniesa. Pierwotna figura była zbyt duża i na wniosek fundatorów pomnika – kombatantów wojny cywilnej – musiała być wymieniona na inną zaledwie po kilku latach od jej umieszczenia na szczycie granitowej podpory. Dookoła niej umieszczono osiem monumentalnych „kul armatnich”, również z granitu, przedzielonych pasem z brązu, mieszczącym nazwiska 2230 żołnierzy poległych w walce o utrwalenie unii stanowej.
Pomimo swojej renomy, wynikłej z zatrudniania najlepszych specjalistów i umiejętnego rozwiązywania skomplikowanych problemów firma Norcross nie przetrwała kryzysu spowodowanego zaangażowaniem się Stanów Zjednoczonych w działania na frontach pierwszej wojny światowej. Do wydobywania bloków granitu potrzebny był czarny proch, który podczas wojny był dla przedsiębiorców z Branford niedostępny. Zadłużona firma musiała sprzedać w 1923 r. swoje aktywa przedsiębiorstwu Dodd Granite Company. Dzisiaj kamieniołom należy głównie do administracji miasteczka Stony Creek. Jego władze zdecydowały się na zainwestowanie w branżę kamieniarską przede wszystkim z powodów sentymentalnych. Uruchomienie w XIX wieku miejscowych kamieniołomów przyczyniło się bowiem znacznie do rozwoju miasta, którego mieszkańcy znajdowali niegdyś zatrudnienie przede wszystkim w zawodach związanych z kamieniarstwem. Dzięki kamieniołomom powstały lokalne osiedla robotnicze, sklepy, szkoły, a nawet teatr. O ile niegdyś różowy granit z Branford dawał pracę 1500 osobom, dzisiaj obsługiwany jest przez skromną liczebnie załogę wyposażoną w nowoczesny sprzęt. Nadal jednak kamieniarze zatrudnieni w Stony Creek cieszą się opinią wybitnych znawców kamienia, a ich zakład doczekał się obszernej monografii oraz ekspozycji w miejscowym muzeum.
Jedenastoosobowej grupie przedsiębiorców towarzyszyła Adriana Czekaj, redaktor naczelna ŚK. Wzorem poprzednich inicjatyw naszej redakcji, i tym razem celem wyprawy było zapoznanie się z międzynarodową ofertą wystawców kamieni i maszyn. Targi Iran Stone Exhibition (IRSE) w Teheranie odbyły się od 18 do 21 lipca na terenach wystawienniczych Międzynarodowych Targów Teherańskich. Ale nie tylko targi interesowały polskich kamieniarzy.
Infrastruktura wystawiennicza Międzynarodowych Targów Teherańskich obejmowała ok. 45 000 m kw., z czego ekspozycja stricte kamieniarska zajęła ok. 13 000 m kw. (stoiska rozlokowano w 4 pawilonach). Ofertę targową prezentowało tu 150 irańskich firm oraz 56 zagranicznych, z takich krajów jak Niemcy, Hiszpania, Włochy, Turcja, Portugalia, Chiny, San Marino, Indie i Korea Południowa. Przeważającą ofertę stanowiły irańskie marmury, trawertyny i onyksy – w blokach, płytach i płytkach. Na nielicznych stoiskach wystawcy prezentowali małą architekturę, wazony i pomniejsze elementy i aranżacje kamienne. Ciekawym doświadczeniem była wizyta na stoisku prezentującym płyty z onyksów wbudowane w ściany stoiska i podświetlone światłem o różnych barwach. Efekt dawał wrażenie kontrastowej, różnorodnej kolorystyki płyt, które w rzeczywistości były jednakowego koloru. 
Nowe perspektywy współpracy pojawiły się zaraz po zniesieniu sankcji Zachodu wobec Iranu. Jako atrakcyjny partner – ze względu na swój potencjał polityczny i gospodarczy – Iran zaraz po Arabii Saudyjskiej jest drugą potęgą gospodarczą w regionie Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej z PKB wartym 416 mld USD (dane za 2015 rok). Stwarza to nowe możliwości również dla Polski, której rząd niedługo po podpisaniu 14 lipca 2015 roku porozumienia wiedeńskiego pomiędzy USA, Unią Europejską, Wielką Brytanią, Francją, Niemcami, Rosją, Chinami i Iranem podjął działania ku zacieśnieniu współpracy. Pierwszym krokiem w tym kierunku było ogłoszenie w 2015 roku przez resort gospodarki rządowego programu Go Iran, a także zawarcie polsko-irańskiej umowy o współpracy ekonomicznej we wrześniu 2015. 
Podsumowując minione wydarzenie, warto podkreślić, że aktywność naszej redakcji podejmowana w celu integracji branży i wspierania jej rozwoju stanowi od wielu lat naszą ponadprogramową aktywność – prócz wypełniania obowiązków prasy branżowej, uczestnictwa w targach, zbierania informacji, analizowania trendów i przekazywania ich czytelnikom. Trudno już policzyć, ile wspólnych wyjazdów odbyło się pod patronatem „Świata Kamienia”. Celem zawsze były targi branżowe, a przy okazji zakłady obróbcze i kopalnie (np. w Indiach, Afryce, Brazylii, Włoszech, Turcji). Cóż, razem podróżuje się przyjemniej i bezpieczniej, a biznesy prowadzi się korzystniej. Podczas wspólnych podróży nawiązują się między uczestnikami relacje towarzyskie, a często i biznesowe. To komunikat nadal aktualny, bo też adresowany do wszystkich zaangażowanych w branżę kamieniarską. |
 |
 |
| Poprzednie wydanie 4(101)2016 | Świat Kamienia 5(102)2016 | Następne wydanie 5(102)2016 |
 |
 |
 |
| Poprzednie wydanie 5(102)2016 | Świat Kamienia 6(103)2016 | Następne wydanie 1(104)2017 |
Ponadto:
Spis treści
Table of contents
Budowę katedry rozpoczęto w 1248 roku, a zakończono dopiero 632 lata później. Przez wieki świat pędził do przodu, ewoluowała technologia, zmieniał się też rodzaj wykorzystywanego materiału do budowy. Tylko jedno pozostawało niezmienne – wciąż był to kamień. Z jednej strony to właśnie ten materiał stworzył majestatyczne piękno katedry w Kolonii, z drugiej jednak jest niejako jej przekleństwem, ponieważ wymaga on nieustannej renowacji i naprawy.
Surowiec wydobywano na terenie pobliskiego kamieniołomu mieszczącego się w Siebengebirge. Trachit Drachenfels nadawał się do obróbki w formie bloków i tworzenia niezwykłych form rzeźbiarskich. Szarej barwy kamień o średniej miękkości jawił się idealnym wyborem dla średniowiecznych rzemieślników. To właśnie przy wykorzystaniu tego surowca wzniesiono najniższe poziomy świątyni. Z trachitu Drachenfels wykonano także część najstarszych elementów zdobiących wnętrza.
– Niestety, dopiero po latach okazało się, że również ten kamień źle znosi panujące tutaj warunki atmosferyczne – stwierdza Hans Werner Willecke. – Zmusiło to kolejnego projektanta do ponownych poszukiwań odpowiedniego budulca. W efekcie architekt Hertel zdecydował się na wapień muszlowy z Krensheim. Właśnie wtedy, w 1903 roku rozpoczęły się pierwsze prace konserwatorskie. On i jego następca, Güldenpfenning, wykorzystali wapień muszlowy również w latach 1918–1940. 
Sytuacja stawała się coraz gorsza. „Swoje dołożyło” 5 milionów pielgrzymów i turystów, przynoszących ze sobą kurz, glebę i wilgotność. Te czynniki oraz niekorzystny klimat spowodowały stopniowe pogarszanie się jakości kamienia. Dlatego na początku XXI wieku rozpoczął się kolejny remont w historii katedry. 
Skorzystaj z naszej prenumeraty.
Zamów całoroczną prenumeratę Świata Kamienia!
| 45-837 Opole, ul. Wspólna 26 woj. Opolskie Tel. +48 77 402 41 70 Biuro reklamy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. Redakcja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. |
