Świat Kamienia Czytelnia Świat Kamienia rocznik 2004 Świat kamienia nr 31 listopad 2004 Ryszard Węc: Kucie kursywy jest trudniejszeŚwiat Kamienia - Ile lat zajmuje się pan wykonywaniem napisów
w kamieniu? Ryszard Węc - W 1979 roku
zacząłem stawiać pierwsze kroki w kuciu kamienia. Wykuwanie liter rozpocząłem przez przypadek, kiedy pracowałem w zakładzie pana Imierskiego. Pewnego dnia nie było komu wykuć liter narysowanych i zaciętych diamentem i wtedy ja się tego zadania podjąłem. Pamiętam, że to były litery do wykonania w marmurze Carrara. Spróbowałem wtedy po raz pierwszy takie litery wykuć i okazało się, że wyszło mi to z całkiem dobrym skutkiem. Później chciałem zasmakować pracy w państwowej firmie, przyjąłem się do Miejskiego Ośrodka Usług Komunalnych i na pewien czasu zaniechałem kucia liter, byłem tam brygadzistą. Niestety miałem wypadek, po którym mogłem już tylko kuć litery. Kamieniarz przemienił się w liternika.Ś.K.: Co dzieje się od momentu otrzymania tekstu do oddania gotowego napisu w kamieniu?R.W. - Otrzymuję gotowy tekst do wykonania w zakładzie kamieniarskim. Taki tekst zawiera na przykład informacje na temat ilości miejsc wolnych, jest napisane imię, nazwisko oraz data. Mam attykę i dokonuję rozmieszczenia napisu. Wszystko zależy od tego, czy jest jeden napis czy dwa, trzy. Rozmieszczenie napisu jest bardzo istotne. Czasem kuje się tylko jeden napis na całej attyce, ale bywa i tak, że attyka ma mieć cztery napisy, a tylko jeden napis się kuje, trzy zostawiając wolne. W takim przypadku trzeba tak rozmieścić poszczególne napisy, żeby pozostałe trzy też się zmieściły. Rysunek wykonuje się ołówkiem woskowym, dawniej zwanym dermatografem. Następnie trzeba sprawdzić rysunek, co należy do obowiązków majstra i po jego akceptacji wykonuje się zacięcie diamentem. Do tego celu służy przykładnica, ekierka oraz specjalny diament do przycinania. Wszystko jest zacinane pod kątem prostym, a po wykonaniu tej czynności można zacząć kuć. Zacięcie diamentem jest to powtórzenie w zasadzie czynności wykonanej ołówkiem z tym, że w tym przypadku używa się przykładnicy, ekierki. Litery kapitałowe czy antykwę wykonuje się pod kątem prostym. W przypadku kursywy mam specjalną przykładnicę, którą mogę regulować, co umożliwia zacięcie liter pod kątem.Ś.K.: - Stosuje pan jeden krój pisma czy zna ich pan więcej?R.W.: - Znam i stosuję wiele krojów pisma, choć rzadko się zdarza, żeby klient życzył sobie tych niestandardowych. Najczęściej używa się antykwy, antykwy z szeryfami, pismo blokowe, kapitałowe. Czasem wykonuje się napisy kursywą ale to jest rzadkość. Raz na parę lat stosuje się kursywę pisaną. W tym roku wykonałem taki napis. Z dwóch krojów pisma, statywy i kursywy, na pewno wykucie liter kursywą jest trudniejsze. ŚK - Jak pan już wykona to zacięcie to przechodzi pan do kucia stosując dłuta...RW - Stosuję polskie dłuta, spiekane. Prawdopodobnie te dłuta wykonywane są ze starych wierteł górniczych. Można je kupić u obwoźnych handlowców albo podczas targów we Wrocławiu.ŚK - Czy dokonuje pan selekcji tych dłut?RW One są w zasadzie do wszystkiego z tym, że niektóre są szersze a niektóre dłuższe. Węższe stosuje się do zaokrąglenia, a szerokie do prostych. Sam używam czterech rodzajów, od dziesiątki, to znaczy od jednego centymetra, do trzech milimetrów szerokości. Średnie wielkości to na przykład czwórka. 
Różne się litery kuje. Jak jest cyfra pięć to tam jest tylko malutki odcinek prostego więc musi być szerokość widii mniejsza.ŚK - Jak wybierany jest ten materiał kamienny?RW - W przekroju wybrana litera wygląda jak V. Kuję też na zewnątrz - przyjęło się te litery nazywać matowane. Obecnie coraz rzadziej się takie litery wykonuje.ŚK: Klienci sobie tego nie życzą?RW - Odchodzi się o tego, tylko jeszcze gdzieniegdzie na cmentarzach można je spotkać, obecnie obowiązujące gusta sprawiają, że rzadko się tego typu litery wykonuje.SK - Jakby pan miał zasugerować jakieś kute litery kierując się nie kwestią trudności wykonania ale pięknem, to które by pan sugerował, wypukłe czy wklęsłe?RW - Proponowałbym pismo wklęsłe. Jest tutaj inna gra świateł.ŚK - Na czym polegają trudności wykonania pisma kursywą?RW - Największa trudność wiąże się z wykonaniem rysunku oraz zacinaniem, samo kucie już nie przysparza problemów.ŚK - Stosuje pan różne młotki?RW Nie, tylko jeden rodzaj.ŚK - Czy może pan zróżnicować jakoś materiał pod względem kucia?RW - Najlepiej się kuje na granicie szwedzkim. Jest najwdzięczniejszym materiałem do kucia.SK - A jak wygląda kwestia wykończenia dekoracyjnego liter po wykuciu, ich złocenia czy zaciemniania?RW - Litery przeważnie czerni się na jasnym kamieniu. Na przykład litery w granicie strzegomskim w 99 procentach się czerni czarnym lakierem, przeważnie stosując nitro. On jest szybkoschnący, chociaż sam lakier nie jest za bardzo wytrzymały. Problem w tym, że nie ma specyfików, które byłyby lepsze, długotrwałe. Lakier wystarczy może na trzy, cztery lata. ŚK - Można taki napis poddać renowacji?RW - Można litery przekuć i wymalować od nowa, ale jak pan raz wymaluje, to ten lakier robi się matowy, wchodzi w reakcje i nie ma błysku. Kiedy wymalować to drugi raz, trzeci, piąty, dziesiąty, w końcu ta litera się wypełni i wtedy trzeba znowu jŕ przekuwaă. Natomiast na granicie szwedzkim, na Orionie stosuje sić z reguůy na ýyczenie klienta zůocenie liter prawdziwym zůotem 20 i ľ karata.
Skorzystaj z naszej prenumeraty.
Zamów całoroczną prenumeratę Świata Kamienia!
| 45-837 Opole, ul. Wspólna 26 woj. Opolskie Tel. +48 77 402 41 70 Biuro reklamy: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. Redakcja: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript. |
