Związek europejski

Największe targi w Europie dla związkowców z ZPBK były kolejną okazją do spotkań i wymiany doświadczeń z przedstawicielami organizacji związkowych z krajów Europy Zachodniej. Swoje stoiska miało dwadzieścia osiem różnych związków i stowarzyszeń reprezentujących branżę kamienia naturalnego. Z wielu rozmów przeprowadzonych w czasie kilku dni trwania targów należy zauważyć tę, odbytą z prof. Asherem Shadmonem, przewodniczącym Komisji Budownictwa i Kamieni Ozdobnych Międzynarodowego Stowarzyszenia Inżynierów Geologów i Ochrony Środowiska (IAEG), uważanym za jedną z najważniejszych osobistości w światowym kamieniarstwie. Naszej stronie przedstawił go znany dziennikarz, obecny na łamach prasy kamieniarskiej wielu krajów, Paul Daniel. Profesor Shadmon żywo interesował się Polską i jej rynkiem kamieniarskim, zwrócił uwagę na konieczność w jego opinii reprezentowania naszego kraju na forum IAEG. Z dotychczas prowadzonych przez niego poszukiwań wynikało, że taką wiarygodną osobą mógłby być prof. Stefan Kukiałka, honorowy członek ZPBK. Jednak, jak wynika z przeprowadzonych przez nas rozmów z polskim profesorem, problem jego uczestnictwa w pracach IAEG polega na braku funduszów finansujących taką działalność. Aktualna sytuacja finansowa polskiej nauki jest eufemistycznie mówiąc niedobra, dlatego z pewnością pożądane byłoby pojawienie się jakiegoś sponsora. Związek chętnie wyłożyłby pieniądze na ten cel, jednak jego kondycja finansowa nie pozwala na to. Kolejne spotkanie, tym razem z Adriano Segattinim, reprezentującym Videomarmotekę w Weronie, głównie ukierunkowane było na pozyskanie z polskich kopalni próbek kamienia. Werońska Videomarmoteca aspiruje do stania się centrum informacji kamieniarskiej na świecie. Już dziś dysponuje danymi na temat pokaźniej liczby kamieni z różnych regionów świata, chętnie służy informacją a także poradą z zakresu kamieniarstwa. Dostęp do informacji jest tu bezproblemowy, można z zasobów Videomarmoteki korzystać na miejscu lub przez Internet. Pomysłodawcy tego niewątpliwie oryginalnego i użytecznego przedsięwzięcia mają nadzieję stworzenia nowoczesnej, kompletnej bazy danych dla wszystkich przedsiębiorców związanych z przemysłem kamieniarskim. Zlokalizowane jest w północnej części Werony w Volargne di Dolce. Składają się na nie: punkt obsługi zwiedzających, biura usług consultingowych, biblioteka specjalistyczna, sale konferencyjne oraz sale rozmów biznesowych. Na stałe działa tu ekspozycja kamieni, szczegółowo opisanych, z podaniem parametrów oraz źródła ich pochodzenia. Na miejscu można również zapoznać się z różnorodnym zastosowaniem kamienia, w czasach współczesnych i dawniejszych. Videomarmoteka powstała dzięki pomocy Unii Europejskiej, jest zarządzana przez konsorcjum składające się z różnych organizacji związków reprezentujących branżę kamieniarską. Zainteresowani umieszczeniem w kolekcji Videomarmoteki próbek kamieni (o rozmiarach 30x30 cm, grubości 1-2 cm, wypolerowanych, z podaną nazwą kamienia, adresem kopalni, z której pochodzi oraz ilością wydobycia w ciągu roku) wydobywanych w kopalniach proszeni są o dostarczenie ich do biura ZPBK w Opolu. Opracowanie danych na podstawie badań własnych przez laboratoria Videomarmoteki oraz umieszczenie ich w Internecie na stronie własnej  włoskiego centrum kamieniarskiego jest bezpłatne. Transport próbek do Włoch zapewnia Związek Pracodawców Branży Kamieniarskiej. Associazione degli Industriali della Provincia do Verona to nazwa regionalnego związku przedsiębiorców regionu Werony, zatem skupiającego nie tylko kamieniarzy, ale i biznesmenów innych branż. Powstał w roku 1945 r., zakresem działalności obejmuje okręg Werony, swoim zasięgiem wykracza też poza granice Włoch. Prowadzi własną działalność gospodarczą związaną z obróbką kamienia sprowadzanego z całego świata. Ponieważ Werona jest jednym z największych okręgów przemysłowych na świecie, w skład tej organizacji przedsiębiorców wchodzi około tysiąca członków. Związek udziela porad prawnych swoim członkom, również z zakresu prawa międzynarodowego, świadczy usługi konsultingowe, pomaga w nawiązywaniu współpracy pomiędzy firmami. Jak poinformował przedstawiciel związku Zeno Poggi, składki związkowe wynoszą 100 Euro, choć jej wielkość wynika z liczby pracowników zatrudnionych w firmie należącej do związku. Poggi poinformował polską stronę, że największy bank włoski Bank Uncredito nawiązał współpracę z polskim bankiem Pekao S.A. w celu ułatwienia przeprowadzania transakcji finansowych między polskimi i włoskimi firmami. Obsługa w tych placówkach jest  prowadzona w języku  polskim. W rozmowie uczestniczył również Mauro Albano, reprezentant targów w Weronie, który przekazał polskim związkowcom katalog z ostatnich targów kamieniarskich w tym mieście, a także z entuzjazmem zachęcał do przyjazdu polskich kamieniarzy.

Stoisko ZPBK niejednokrotnie przypominało targ, co chwilę ktoś podchodził i zadawał pytania o różne kwestie związane z funkcjonowaniem związku bądź sytuację kamieniarstwa w Polsce czy też o konkretne firmy działające w naszym kraju, z wyraźnym akcentem na chęć znalezienia partnera do współpracy. Nic dziwnego zatem w tym, że wszystkie zawiezione do Niemiec katalogi firm członków ZPBK rozeszły się w okamgnieniu,  a było ich łącznie 500 egzemplarzy. Od odwiedzających obsługujący stoisko ZPBK usłyszeli wiele ciepłych słów, pochwał za dotychczasową pracę nad promocją polskiej branży kamienia naturalnego w kraju i za granicą. Wśród odwiedzających byli między innymi Czesi  prezes Związku Kamieniarzy i Rzeźbiarzy w Republice Czeskiej, Pavel Kolařik z towarzyszącą mu Lidmilą Čtrnáctá. Poinformowali oni, że reprezentowany przez nich związek istnieje od dziesięciu lat, zrzesza 150 członków, w tym 40 to firmy zatrudniające od 5 do  około 100 pracowników, pozostali członkowie to pojedyncze osoby związane z rynkiem kamieniarskim (np. rzeźbiarze) lub jednoosobowe firmy. Składki w związku czeskim ustalane są kolejności od liczby zatrudnionych w firmie. Szczegółowe informacje ZPBK spodziewa się uzyskać podczas spotkania obu stron, którego czas i miejsce zostaną ustalone. Inicjatywa zorganizowania wspólnych rozmów wyszła od strony czeskiej. Zamykając temat targów norymberskich trzeba podkreślić niebagatelną rolę, jaką odegrała prezes Bożena Modlińska w zaistnieniu ZPBK w świadomości uczestników tej wielkiej imprezy. Bezpłatnie udostępniła część swojego stoiska, zadbała o bazę noclegową dla osób reprezentujących związek, tym samym wyraźnie wpływając na obniżenie kosztów uczestnictwa w targach, w czasie których związkowcy nawiązali tak wiele cennych kontaktów z różnymi organizacjami zagranicznymi. 

Spotkanie zarządu

 W dniu 18 maja 2001 roku odbyło się spotkanie zarządu we Wrzóskach koło Polic, w czasie którego podsumowano wyniki III walnego zjazdu ZPBK,  przedstawiono nowy projekt strony internetowej, dyskutowano nad raportem o opłacaniu składek przez członków. W przypadku  ostatniej kwestii postanowiono wysłać listy z prośbą o uregulowanie składek - efekt widoczny na przełomie czerwca

i lipca wskazuje na lekceważący stosunek nie płacących do tego problemu. Do biura zarządu wpłynęły kolejne dokumenty od komisji sejmowych Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej oraz Ochrony Konkurencji i Konsumentów. W jednym z nich, podpisanym przez  przewodniczącą komisji Barbarę Imiołczyk, czytamy: „Podczas rozpatrywania projektów ustaw dotyczących procesów rynkowych jednoczącej się Europy (...) będziemy zapraszać przedstawicieli związku do udziału w posiedzeniach”. W drugim Marek Sawicki, przewodniczący KOKiK, informuje, że „...będziemy uwzględniać związek w trakcie prac komisji, które będą związane z interesującą państwa tematyką”. W odpowiedzi na prośbę Centrum Targowego Kielce i redakcji branżowego czasopisma „Świat Kamienia” udzielono członkostwa honorowego ZPBK. W związku z przeprowadzonymi rozmowami z reprezentacją Videomarmoteki podczas targów Stone+tec 2001 wystosowano list do pięćdziesięciu sześciu kopalń z informacją o możliwościach umieszczenia wydobywanego kamienia w zbiorach włoskiego centrum kamienia naturalnego. Rozpoczęto wstępne rozmowy na temat organizacji następnego walnego zjazdu, którego termin przypada, według ustaleń marcowego zjazdu członków w Podlesicach, w okolicach 10 listopada br. Biorąc pod uwagę opinie sugerujące, że ostatni jesienny zjazd odbył się w niewłaściwym czasie, zarząd rozważa jeszcze przesunięcie terminu, który byłby do przyjęcia dla wszystkich zainteresowanych. Złe doświadczenia związane z płatnością za rezerwację miejsc hotelowych i menu po ostatnim walnym zjeździe zmuszają organizatorów do pobierania przedpłat od osób chcących wziąć udział w imprezie. Z uwagi na częstotliwość ukazywania się czasopisma „Świat Kamienia” biuro związku prosi o wcześniejszy kontakt w sprawie szczegółów dotyczących uczestnictwa, terminu i miejsca IV WZ ZPBK. Zapraszamy wszystkich członków oraz tych, którym sprawy branży kamieniarskiej nie są obojętne.

Carrara, centrum włoskiego kamienia

 W górach apuańskich od co najmniej 2000 lat wycina się marmur z masywu skalnego. W Collonata, w małym gnieździe górskim, wysoko ponad Carrarą, najbardziej znaczącym centrum marmuru w świecie, domy nie mają wody. Nosi się ją ze studni, jeżeli jej góry dosyć odstąpią. Życie jest tu twarde, więc młodzi nie pozostają tutaj i szukają szczęścia na dole, w fabrykach. Mężczyźni z Collonata są milczący, z ociąganiem mówią o swej pracy. Dla nich marmur jest czymś żywym, żadną martwą skałą, jest podarunkiem natury, która tu w Alpach Apuańskich sprasowała wapień na szlachetny kryształ, na węglan wapniowy, który wytrzyma każdą pogodę, każdy klimat, a przede wszystkim opiera się upływowi czasu. Poprzez Carrarę i Massa  między La Spezia i Livorono  piętrzą się góry, które kryją szlachetną skałę, białą, czerwoną, zieloną, pomarańczową, zależnie od tego, jakie metale pozostawiły swoje ślady w prastarych czasach. Wydobycie rozpoczęli niewolnicy cesarza Augusta. Cesarz chciał zmienić Rzym w miasto z marmuru. Metropolia mocarstwa światowego nie mogła pozostawać za miastami greckimi. Tam marmur z Paros albo z gór Pentelikonu zaspokajał potrzebę piękna, jest bowiem kamieniem zamożności, materiałem budowlanym i ozdobnym oddającym potęgę, sławę i bogactwo. Po upadku cesarstwa rzymskiego wstrzymano eksploatację złóż marmurowych koło Luni, głównego miejsca wydobycia na wybrzeżu. W czasie wędrówki ludów, w burzliwych czasach nadchodzącego średniowiecza, większa była troska o przeżycie niż dążenie do piekna. Dopiero gdy miasta okolicy rozwinęły się, a Toskania stała się miejscem narodzin kultury renesansu, Carrara zdobyła światową sławę.

Kamień Anioła ?

Ze wszystkich artystów, którzy w apuańskich dolomitach szukali kamiennego tworzywa dla swoich dzieł, Michał Anioł jest najsławniejszy. Sam przyjeżdżał do Carrary i szedł w góry. Wybór kamienia był dla niego zbyt ważny, aby mógł go pozostawić innym. Uważał, że skalnikom należy patrzeć na ręce, ponieważ tylko blok z najlepszego marmuru Statuario może być właściwym tworzywem do stworzenia arcydzieła, a jak zaobserwował, skalnicy nie wybierali najlepszej jakości bloków. Dwa razy ledwo uszedł śmierci, gdy spadające odłamy skalne przy niewłaściwym sprowadzaniu bloków na dół o mało go nie zabiły. We wspomnieniach robotników żyje jeszcze po prawie pięciuset latach. Utwór zwykłego Cavatore chwali go: ”Michał Anioł jest bogiem Carrary, z rękami skalnika, ze spojrzeniem szaleńca i chciwością rzeczy nieskończonych”. Doskonałość wyrazu osiągnął marmur z Carrary pod młotkami i dłutami Michała Anioła, gdy stworzeni zostali z kamienia niewolnicy, apostołowie, „Dzień i Noc”. Kiedyś robotnicy przeklinali Michała Anioła, że pędził ich na zawrotne wysokości, dzisiaj sławią go i czekają na nowego geniusza. Ale z czekania nie można żyć - pojedynczy artysta nie przynosi zbyt dużego dochodu, robi to masa. Pragnienie pięknych podłóg, biało lśniących elewacji wymusza stałe zwiększanie produkcji. Dlatego dzisiaj bloki z góry wycinane są nowoczesnymi środkami technicznymi. Tam, gdzie kiedyś był człowiek sam ze skałą, grzmią dzisiaj samochody ciężarowe, skrzeczą piły do kamienia, turkotają młotki na sprężone powietrze. Obszar między Collonata, Frantiscritti i Ravaccione jest „zagospodarowany”. Wszędzie rozpięte są liny z drutu, jak gdyby chciano obwiązać sznurami niebezpieczne stoki gór. Drogi asfaltowe wspinają się zuchwale na najbardziej strome stoki. Nim technika przyszła z pomocą człowiekowi w ujarzmieniu niedostępnych gór, złamaniu twardości marmuru, robotnik miał niewiele więcej niż siłę mięsni, parę klinów żelaznych, młoty, paliki drewniane i liny konopne, aby odspoić kamień od skały, ponieważ proch strzelniczy niszczył zbyt wiele. Bardzo niebezpieczne było transportowanie bloku do doliny, męczące ciągłe przekładanie drewnianych szyn do przodu i zabieranie z tyłu. Przy tym ten olbrzymi ciężar sięgający do 25 ton należało utrzymać za pomocą pali drewnianych i lin. Często zdarzało się, że na stromym stoku ten ogromny ciężar niweczył całe ludzkie staranie. Kiedy jednak operacja sprowadzenia go na dół udała się, blok następnie musiał być obciosany, podzielony albo przetarty na płyty. Transport tych kawałków w dół, aż do morza, był nie mniej trudny, odbywał się na łamliwych wozach drewnianych zaprzężonych w tuzin wołów. Dopiero w roku 1895 wynaleziono technikę, która jest do dzisiaj stosowana. Przechodząca przez koła kierująca lina z drutu przeprowadzona zostaje wzdłuż skały albo poprzez skałę i tnie przy pomocy piasku i wody skałę. Wiertarki, koronki diamentowe, twardszy drut stalowy ulepszają tę technikę.  

Kamieniarski szczyt w Norymberdze

Największe targi kamieniarskie Stone+tec w Europie rozpoczęły się 24 maja 2001 roku, by przez następne cztery dni gościć ogromne tłumy zwiedzających z całego niemal świata i znaleźć szczęśliwy finał wielce udanej imprezy w  niedzielę 27 maja 2001 r. Według danych organizatora w Norymberdze wystawiło się około 1250 wystawców, a odwiedziło je blisko sześćdziesiąt tysięcy osób. Najwięcej zagranicznych wystawców (ponad 300) przybyło z Włoch, a z tak egzotycznego kraju jak Chiny aż 75. Walter Hufnagel, dyr. zarządzający wystawy stwierdził: „Stone+tec to największe targi organizowane przez naszą firmę, jeśli chodzi o liczbę wystawców. Pod względem uczestnictwa wystawców z zagranicy Stone+tec zajmuje najwyższą pozycję wśród targów organizowanych przez Nürnberg Messe”. Targi dobitnie pokazały rosnącą atrakcyjność kamienia na świecie. Cała oferta targów podzielona została na trzy bloki tematyczne: kamień naturalny w zastosowaniu wewnętrznym, fasadowym i zewnętrznym, nagrobki oraz sztuka nagrobkowa, a także technologie, maszyny, urządzenia, narzędzia. Zaplanowano specjalne pokazy dla architektów pod nazwą Stein Ambiente oraz dla zainteresowanych sztuką nagrobkową Individuelle Grabsteingestaltung. 24 maja ogłoszono Dniem Rzemiosła na targach, odbyła się konferencja i przyznano nagrodę Petera Parlera za szczególne osiągnięcia w dziedzinie rzemiosła. 25 maja z kolei był Dniem Architektury, w trakcie którego odbyło się forum architektów połączone z przyznaniem nagrody „Kamień naturalny w fasadzie” 2001. Przyznano po raz dziesiąty nagrodę German Natural Stone Award, która powędrowała do arch. Volkera Staaba z Berlina za projekt norymberskiego Neues Museum Nurnberg, State Museum for Art and Design.  

Przebudowa rynku europejskiego? 

Obecność na targach Stone+tec zmusza do stawiania pytań i poszukiwania odpowiedzi na  temat przyszłości rynków wschodnich w zjednoczonej Europie i aktualnych tendencji w kamieniarstwie europejskim. Polskich akcentów na tej imprezie-gigancie nie zabrakło, na stoiskach firm-potentatów znajdowali się ich przedstawiciele z kraju nad Wisłą, co szczególnie było cenne, kiedy do stoisk podchodzili wcale liczni przybysze z Polski. Wśród firm, które poważnie zorientowane były na współpracę z polskimi kamieniarzami należy wyróżnić Eastern Granit, Santa Margerita, Quarella, WEHA, JUMA, M+Q, INBRA, SOPRO, Dalle Nogare. Oczywiście w gronie norymberskich wystawców były również firmy polskie: Kamieniarz Kielce, Granit Strzegom S.A, Borowskie Kopalnie Granitu, Exbud. Wymienieni nie wyczerpują listy liczących się firm związanych z rynkiem kamienia naturalnego w naszym kraju  dziwi nieco ich nieobecność na tak ważnej imprezie, przecież była to niewątpliwie dobra okazja do promocji firmy na rynkach europejskich. Niezbyt liczne były reprezentacje z innych krajów Europy Wschodniej. Wydaje się, że przy odrobinie zaangażowania polskie firmy mogłyby stać się łącznikiem handlowym pomiędzy Wschodem i Zachodem. By tak się stało, trzeba by jednak zacząć od podjęcia ryzyka prowadzenia interesów z Europą Wschodnią, zasobną w interesujące kamienie. W norymberskich halach narzucała się wszechobecność firm z Dalekiego Wschodu, a zwłaszcza z Chin. Można było na ich stoiskach zobaczyć wiele interesujących kamieni proponowanych za dziwne jak na europejskie standardy ceny (i to ceny w portach europejskich). W rozmowach polskich przedsiębiorców z potencjalnymi importerami chińskich produktów jest jeszcze wciąż wiele nieufności, ale oferowane ceny są tak atrakcyjne, że jest tylko kwestią czasu, by znalazła się firma, zdecydowana na ryzyko współpracy z jakimś chińskim producentem. I jeśli trafi na uczciwego, solidnego partnera może zakłócić słabo ustabilizowany polski rynek kamienia naturalnego. Wielu europejskich, w tym i naszych kamieniarzy, obserwując manewry Chińczyków stwierdzała z lekkim niepokojem: gwałtowna ekspansja tanich produktów z Dalekiego Wschodu będzie jeszcze nie raz spędzać sen z powiek wielu potentatom ze starego kontynentu. Wskazywać na to może m.in. wiedza jaką na temat rynku europejskiego mają azjatyccy konkurenci - na stoisku jednej z chińskich firm jej szef z pamięci podał wielkość importu kamienia do Polski z Afryki, Indii i Brazylii za ostatnie 3 lata! Bardzo interesował się targami w Polsce i kosztami wystawienia się na nich, a żegnając się powiedział: „Do zobaczenia w Polsce”.          Podobne podejście do współpracy chińskimi firmami obserwowałem również wśród firm niemieckich. Poza kamieniem firmy chińskie oferowały ogromną kolekcję gotowych wyrobów rzeźb ogrodowych, fontann itp. Cóż, siła robocza jest tam bardzo tania i stąd możliwości wykonawcze wydają się ogromne. Z bogatą ofertą występowały również firmy tureckie. Rynek niemiecki w zakresie kamieniarstwa nagrobkowego jest również ogromny, stąd spora oferta gotowych nagrobków. Jeśli chodzi  o trendy i modę w tym sektorze kamieniarki to przeważają „napisówki” i  obeliski. Można było zauważyć, że niemieccy producenci poszukują zupełnie nowych, nawet szokujących form ukształtowana pomników.  W zakresie form wystawienniczych i pomysłów marketingowych kilka z nich było bardzo pomysłowych, co demonstrują zdjęcia ilustrujące artykuł. Zauważyłem także kilka nowych pomysłów na wykorzystanie kamienia naturalnego, w tym bardzo interesujące nowoczesne wzory mebli, lampy ogrodowe, nowe formy fontann. Szkoda, że na targach zabrakło polskich zakładów z ofertą gotowych wyrobów. Klient niemiecki nie ma uprzedzeń, a jego potrzeby są spore i możliwości dla mniejszych zakładów wydają się obiecujące  ale, niestety, nieobecni nie mają racji.Wizyta w hali ze sprzętem mogła przyprawić o zawrót głowy nie jednego właściciela zakładu kamieniarskiego. Nowoczesny sprzęt sterowany numerycznie, zamykający w pełnych automatycznych cyklach zarówno procesy cięcia, frezowania, jak i polerowania, można traktować już jak zaawansowaną robotykę przemysłową. Słabą stroną są bardzo wysokie ceny tych urządzeń.  Podsumowując -  nikt nie ma już dziś złudzeń, co do zagrożenia nadciągającego z Dalekiego Wschodu, pozytywne jest zainteresowanie firm europejskich Polską, ponadto stałe poszukiwanie nowych form kształtowania kamienia wyrównuje szanse w konkurencji z kamieniarzami z zachodniej Europy.  

Czytaj więcej