KONKURS NA POMNIK MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

Z inicjatywą przedsięwzięcia wyszedł Społeczny Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Poznaniu. Krótko potem, we wrześniu ubiegłego…

Czytaj...

HARD ROCK HOTEL

Jedna z najnowszych realizacji, za którą stoi firma stoneCIRCLE, zyskała wiele prestiżowych nagród. Bar hotelowy otrzymał nagrodę Best…

Czytaj...

LAGASCA 99 I COSENTINO

Zlokalizowany w dzielnicy Salamanca w Madrycie budynek mieszkalny Lagasca 99 nawiązuje swym charakterem do obiektów architektury wokół niego,…

Czytaj...

BUDUJMY EKOLOGICZNIE, ALE WYDAJNIE!

Taki apel do Ministerstwa Rozwoju wydało w połowie sierpnia br. dwanaście organizacji branży budowlanej, deweloperskiej, biznesowej i architektonicznej.

Czytaj...

Jesteś tutaj: Start

Świat Kamienia

Czytelnia

Świat Kamienia rocznik 2017

POSZUKIWANY, POSZUKIWANA…

Szczegóły: Opublikowano: środa, 19, lipiec 2017 07:40

O komforcie stanowisk pracy w branży kamieniarskiej, a także o badaniach określających zapotrzebowanie na pracowników rozmawiamy z przedstawicielem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku, w którym metodyka doradztwa zawodowego w zakresie ergonomii stanowisk pracy znalazła swój finał pod postacią publikacji pt. „Podręcznik ergonomiczny”.

Świat Kamienia: Zawód kamieniarza do lekkich nie należy. Szukając remedium na braki kadrowe, należy zacząć od…

Tomasz Robaczewski, Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku: … od krytycznej analizy stanowisk pracy, jakie oddajemy na potrzeby naszych pracowników. Czasem naprawdę niewiele trzeba, by znacząco polepszyć komfort pracy i ograniczyć ryzyko wynikające z wykonywania tej monotonnej czy po prostu wymagającej wysiłku fizycznego roboty.

Zasadą nadrzędną powinno być takie organizowanie pracy, by czynności wykonywane na stojąco były możliwie często przeplatane zadaniami wymagającymi przemieszczania się i zmiany pozycji ciała. W przypadku niemożności dostatecznego wzbogacenia i urozmaicenia pracy należy bezwzględnie zaopatrzyć stanowisko w odpowiednio wysoki stopień, na którym pracownik będzie mógł naprzemiennie opierać jedną i drugą stopę, uaktywniając tym samym mięśnie kończyn dolnych i usprawniając krążenie krwi żylnej. W przerwach pracownicy powinni mieć możliwość wypoczywania w pozycji siedzącej z nogami uniesionymi powyżej bioder, by zmniejszyć ciśnienie hydrostatyczne.

W branży kamieniarskiej manipulowanie obiektami o większych rozmiarach i masie lub przykładanie większego nacisku do narzędzi i przedmiotów pracy (np. podczas wiercenia, operowania młotkiem, obróbki drewna strugiem) to najbardziej typowe czynności realizowane w pozycji stojącej. Im więcej siły musisz użyć lub im cięższe są przedmioty pracy, tym niższy powinien być stół – w skrajnych przypadkach blat może sięgać nawet bioder.

ŚK: Pomimo postępu technologicznego branża kamieniarska nadal jest kojarzona z czynnościami manipulacyjnymi, czyli wykonywanymi za pomocą rąk. Narzędzia ręczne dla branży kamieniarskiej są wciąż udoskonalane z myślą o pogodzeniu z motoryką obsługującego. Proszę przybliżyć źródło zaleceń w kwestii ergonomii stanowisk pracy.

T.R.: Przykłady godnych naśladowania praktyk stanowią ledwie wycinek z obszernej publikacji pt. „Podręcznik ergonomiczny”. To rezultat stworzenia wielowymiarowego modelu wsparcia i identyfikacji kompetencji zawodowych opublikowany przez Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku, autorami są pracownicy Politechniki Wrocławskiej. W ramach projektu sprzed kilku lat współpracowaliśmy też z izbami rzemieślniczymi. Okazało się, że trzeba zwiększyć świadomość i wiedzę w zakresie ergonomii stanowisk pracy, podsuwając pomocne wskazówki pracodawcom, którym przecież coraz bardziej zależy na mniejszej absencji wśród kadry doświadczonych fachowców.

W jednej z firm powstał nawet komitet ergonomiczny – międzywydziałowa grupa doradców, która rozwiązuje problemy na stanowiskach pracy. Okazuje się, że nie tyle gratyfikacja dla pracowników, ale właśnie zaangażowanie na rzecz polepszenia zdrowia kadry spotyka się z największym zainteresowaniem. Przybywa firm, które serio traktują działania prozdrowotne, wykupując pakiety usług rehabilitacyjnych, odnowy biologicznej czy zajęć sportowych. Firmy z Trójmiasta bardzo rzeczowo podeszły do wyzwania, skoro tzw. feedback odnotowaliśmy od firm produkujących chemikalia czy branży instalacyjnej i budowlanej. Myślę, że jest kwestią czasu, by takie zachęty i przejawy troski o pracowników odnotować w branży kamieniarskiej.

ŚK: Branża kamieniarska odczuwa poważne braki kadrowe, a problem nasila się z każdym rokiem. Wbrew pozorom problematyczną kwestią nie jest brak kwalifikacji naszych rodaków, ale niechęć do podjęcia zatrudnienia w kraju, skoro z tak pożądanymi umiejętnościami można zarobić dużo więcej w bogatych krajach UE.

T.R.: I na tym polu widzimy możliwość współpracy. Otóż trwają już przygotowania do kolejnej edycji badania zapotrzebowania na pracowników. Już dziś warto przekazywać w urzędach pracy sugestie, które pozwolą lepiej zmierzyć deficytowość czy nadwyżkowość zawodu: kamieniarz, brukarz itp. Notabene, patrząc z perspektywy ostatnich lat, wśród kamieniarzy nie widać tak mocno tej deficytowości. Co innego wśród brukarzy, których bardzo brakuje na rynku pracy.

Barometr zawodów – bo o tym mowa – jest kopalnią wiedzy o faktycznych powodach deficytowości zawodowej. To cykliczne ogólnopolskie badanie zapotrzebowania na pracowników, w którym ujęto zagadnienia według kategorii zawodów w każdym województwie, a nawet w skali powiatów. Badania takie realizuje bowiem każdy wojewódzki urząd pracy. W województwie pomorskim badanie to realizuje Pomorskie Obserwatorium Rynku Pracy. Ciekawostką tego badania jest, że faktowi odnotowania zawodu jako nadwyżkowy czy deficytowy towarzyszy nierzadko komentarz – dlaczego eksperci uznali go za taki.

Barometr zawodów to krótkookresowe, jednoroczne badanie jakościowe określające zapotrzebowanie na pracowników w kolejnym roku, które jest przeprowadzane na zlecenie Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej. Opiera się na opinii ekspertów – pracowników powiatowych urzędów pracy, prywatnych agencji zatrudnienia oraz innych instytucji zorientowanych w sytuacji na lokalnym rynku pracy, którzy spotykają się i wspólnie analizują sytuację w danym powiecie w poszczególnych zawodach. Uczestnicy paneli oceniają tylko te zawody, które występują na lokalnym rynku pracy.

ŚK: Dlaczego mocno zawężono wybór? Uderza brak fiszki: rzeźbiarz, konserwator zabytków.

T.R.: Tworząc listę zawodów ocenianych w „barometrze”, koncentrowano się na zawodach, które na rynku pracy są licznie reprezentowane przez osoby mogące wykonywać dany zawód i jednocześnie pojawiają się w nich oferty, tzn. prowadzone są w tym zawodzie rekrutacje. Tym samym pominięto pewną liczbę zawodów wynikających z wyboru lub mianowania – np. polityków czy duchownych. Zawody wymagające uzdolnień artystycznych w zakresie sztuk plastycznych zostały dołączone do grup plastycy i dekoratorzy wnętrz, projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży, fotografowie. Zastosowana tu nomenklatura wynika z doświadczeń krajów skandynawskich, z których zaczerpnięto metodologię, co oczywiście stanowi argument, by we współpracy z branżą kamieniarskiej zoptymalizować rodzime metody, a więc ulepszyć narzędzia służące diagnozie faktycznego stanu.

ŚK: Co „barometr” mówi nam o rynku pracy dziś?

T.R.: W 2017 roku problem ze znalezieniem pracowników w największym stopniu będzie dotyczył branży budowlanej, transportu, przetwórstwa przemysłowego, służby zdrowia i niektórych usług – niedobór pracowników w tych branżach będzie odczuwalny w każdym z województw. Na rynku będzie brakować zarówno specjalistów, jak i wykwalifikowanych robotników. Eksperci biorący udział w przygotowaniu barometru zawodów podkreślają wyraźny wzrost zapotrzebowania na pracowników ze Wschodu, którzy mogą częściowo zniwelować niedobory w zawodach budowlanych, produkcyjnych, a także w branży informatycznej.

ŚK: Dziękujemy za rozmowę.

Rozmawiał Rafał Dobrowolski

Fot. www.wup.gdansk.pl

Świat Kamienia nr 4 (107) 2017

Szczegóły: Opublikowano: środa, 19, lipiec 2017 07:24


Poprzednie wydanie 3(106)2017	Świat Kamienia 4(107)2017	Następne wydanie 5(108)2017

KAMIEŃ W SŁUŻBIE (CZ. I)

GUS donosi, iż w Polsce żyje ponad 1,8 miliona osób z niepełnosprawnością wzroku, z czego 6% to osoby niewidome. W kontekście starzenia się społeczeństwa należy zakładać scenariusz, iż liczba osób z tymi dysfunkcjami będzie rosnąć. Jest to grupa użytkowników, których prawo do swobodnego i bezpiecznego korzystania z przestrzeni publicznych, w świetle retoryki niewykluczania społecznego, nie może być ignorowane.

Znakiem naszych czasów jest projektowanie uniwersalne, czyli niedyskryminujące człowieka ze względu na jego dysfunkcje, ograniczenia. A w związku z tym włodarze miast, zarządcy obiektów użyteczności publicznej, infrastruktury transportowej powinni zapoznać się z arkanami dostosowywania przestrzeni dla osób niepełnosprawnych. Sposób zagospodarowania przestrzeni powinien uwzględniać różnorodność ludzkich potrzeb i zapewniać możliwość pełnego uczestniczenia w życiu społecznym. Równouprawnienie wyraża się m.in. w dostosowaniu programu funkcjonalnego przestrzeni do percepcji osób niewidomych i słabowidzących. Równe szanse w realizacji celów przestrzennych (spacerowanie, siedzenie, zdobywanie wiedzy, nawiązywanie kontaktów międzyludzkich) takim osobom gwarantować będą elementy infrastruktury (wykorzystujące kamień).

Zobacz więcej...

POSZUKIWANY, POSZUKIWANA…

O komforcie stanowisk pracy w branży kamieniarskiej, a także o badaniach określających zapotrzebowanie na pracowników rozmawiamy z przedstawicielem Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Gdańsku, w którym metodyka doradztwa zawodowego w zakresie ergonomii stanowisk pracy znalazła swój finał pod postacią publikacji pt. „Podręcznik ergonomiczny”.

Świat Kamienia: Zawód kamieniarza do lekkich nie należy. Szukając remedium na braki kadrowe, należy zacząć od…

Tomasz Robaczewski, Wojewódzki Urząd Pracy w Gdańsku: … od krytycznej analizy stanowisk pracy, jakie oddajemy na potrzeby naszych pracowników. Czasem naprawdę niewiele trzeba, by znacząco polepszyć komfort pracy i ograniczyć ryzyko wynikające z wykonywania tej monotonnej czy po prostu wymagającej wysiłku fizycznego roboty.
Zobacz więcej...

Ponadto:

Spis treści
Table of contents
Od redakcji Editorial
Sztucznie kreowane otoczenie
Surrounding created in an artificial way
Dostępny od ręki
Immediately available
Perspektywicznie, acz deszczowo
Największe magazyny kamienia w Polsce
Poszukiwany, poszukiwana…
Kamień w służbie (cz. I)
Elewacje wentylowane (cz. I)
Wady ukryte kamienia (cz. I)
Technistone wczoraj i dzisiaj
Kamienne rzeźby Vigelanda
Pęknięty budynek?
Meble kuchenne Lapitec
O założeniu parkowym (cz. II)
Poradnik kupującego
Kotwienie niestandardowe
Sprzedaż to nie wszystko
Schody granitowe (cz. II)
Od wykonania pomiaru do realizacji zamówienia
Cmentarz Salwatorski w Krakowie (cz. 1)

POSTAWMY NA SYRIĘ

Szczegóły: Opublikowano: czwartek, 14, wrzesień 2017 08:58

A gdyby tak połączyć bliskowschodni skarb z urokliwym krajobrazem Polski, dodając orientalnego klimatu do naszej architektury? Syryjski kamień naturalny właśnie wchodzi na polski rynek budowlany. Minerał ten jest synonimem luksusu i niezawodnej jakości. Do tej pory jego głównym importerem były Liban i Cypr. W nadaniu tym krajom niepowtarzalnej estetyki swój udział miał właśnie syryjski surowiec.

Dlaczego właśnie Polska? Mieszkańcy Bliskiego Wschodu mają bardzo dobre wspomnienia na temat polskich inżynierów i przedsiębiorców. Przypomnijmy, że w czasach PRL-u to właśnie Polacy mieli znaczący udział w budowaniu infrastruktury tego regionu. Pozytywne postrzeganie naszego narodu wiąże się też z tym, że Polska nie ma kolonialnej przeszłości. Atmosfera sympatii i zaufania ma wpływ na to, że Syryjczycy dostrzegają w naszym kraju partnera do biznesu. To idealny moment na rozpoczęcie współpracy między Polską a Syrią. Współpracy otwierającej możliwości nawiązania nowych kontaktów, przynoszących obopólne korzyści.

Syria mimo bolesnych doświadczeń ostatnich lat zachowała ogromne możliwości wydobywcze. Polska natomiast posiada cenioną na świecie szkołę inżynierską, ukształtowaną na doświadczeniu zdobytym w odbudowywaniu kraju zniszczonego podczas II wojny światowej. Bogactwo syryjskich surowców w rękach polskiego budowlańca? To może być początek dla nowych inspiracji w polskiej architekturze.

BOGACTWO SYRYJSKIEJ ZIEMI

Rynek kamieniarski w Syrii oferuje różnorodność kruszcu w zależności od regionu wydobycia. Tamtejsze wykopaliska kryją w sobie m.in. wapienie, bazalty, marmury, piaskowce czy granity. Liczba kopalni jest imponująca. Przykładowo: tylko w samym Aleppo, gdzie znajdują się największe kamieniołomy, jest ich ponad 50. Jeśli chodzi zaś o surowiec wydobywany z nich, to jest to wapień o odcieniach kremowym i żółtym, rzadziej białym. Ciekawostką jest, że danemu kamieniowi często przypisuje się nazwę nawiązującą do miejsca wydobycia. I tak kamień z Aleppo nazywany jest Aleppiańskim.

W miejscowości Idlib wszystkich wykopalisk jest 40, w tym 15 kolorowego marmuru, m.in. różowego, zielonego i białego. Z pozostałych 25 kopalń eksploatuje się wapień o nazwie Chan Alsebel, który ma tylko jedną, śnieżnobiałą barwę. Z kolei wapień z Hama – z której pochodzą jedne z najtwardszych kruszców – nazywany jest Tbaa Hamawi, a samo miasto i okolice posiadają aż 46 jego kopalń. Kolorystyka tamtejszego wapienia, podobnie jak tego z Aleppo, to również barwy od śnieżnobiałej przez kremową po lekko żółtawą. W południowo-zachodnim rejonie miasta Hama istnieje natomiast bardzo duże złoże bazaltu. Jeśli zaś chodzi o stolicę Syrii, Damaszek, to słynęła ona niegdyś ze skał wapiennych, zwanych alrhaibeh. Obecnie jednak kopalnie z tego rejonu są na wyczerpaniu, ponieważ najtwardszy minerał został już wydobyty.

Wracając do marmuru. Trzeba zauważyć, że chociaż tradycja jego wydobywania jest stara, to rozwinęła się dopiero w 1982 r., kiedy zostało otwarte Generalne Przedsiębiorstwo Wydobywania i Obróbki Marmuru. Złoża tego surowca znajdują się w łańcuchu górskim na północy od Latakia w Bedrusija, Kassab, Kels, Ain Szarkija, Kardaha, Karfiz, na południowym wschodzie Damaszku w rejonie Rahiba, Raddżo, Palmirze, Mesjaf czy na północnym wschodzie od Aleppo w Afrin. W roku 1997 produkcja wyniosła 860 011 ton. Miała ona na celu przede wszystkim pokrycie potrzeb miejscowych i zabezpieczenie rynku wewnętrznego. Oprócz tego jakaś część była przeznaczona również na eksport. W tej chwili jednak głównym jej celem jest przede wszystkim eksport, który obecnie trafia na rynek Jordanii, Arabii Saudyjskiej, Cypru, Włoch i Niemiec.

Rodzajów marmuru jest kilka. Wśród nich możemy wymienić: Bedrusi – którego barwa jest kremowa, biała, biała z żyłkami i kolorowa; Kassabi – biały ryżowy, biały jasny; Kalabi – błękitny, beżowy, żółty; Ain Sharkiya – beż, jasny brąz, ciemny brąz; Palmiryjski z Palmiry i Mesjaf – biały i beżowy jasny; Halabi – czarny, kwiatowy, bakłażanowy i żółty; Barzewi – beż, kwiatowy, żółty, bakłażanowy; Rahbani – biały, beż.

W Syrii wydobywany jest również surowiec z gipsowej skały osadowej. A jego złoża znajdują się w Damaszku – w miejscowości Jirod, Latakia, Al Karkid, Al Rakka, Al Karin. Natomiast pokłady skały wulkanicznej występują w As-Suwajda (Szahba) i Rakka (Manahir).

Wszystkie wspomniane surowce – od tysięcy lat aż po czasy obecne – wykorzystuje się w syryjskim budownictwie. Jednak największy wkład w tamtejszą architekturę ma kamień ze skały osadowej węglanu wapnia. Wapień ten w połączeniu z arabskim stylem nadaje osobliwy urok temu miejscu.

O tym, jak surowiec ten jest ceniony na Bliskim Wschodzie, świadczy jego popularność. Wystarczy wspomnieć, że w górskich miejscowościach Syrii takich jak Slunfeh, Salma, Alkurdaha, Kasab, Safita, Drekish czy Mesjaf prawie wszystkie domy zbudowane są właśnie z tego kamienia. Z kolei w nadmorskich, np. Latakia czy Tartus, około 50 proc. W Aleppo zaś – jednym z najstarszych miast świata – jeszcze przed obecną wojną nowo powstające osiedla w całości były zbudowane z tego surowca. Miasto Hama – słynące ze starożytnych przyrządów nawadniających – praktycznie w całości wybudowane jest z tego wapienia. Podobnie jest w stolicy Libanu – Bejrucie, gdzie syryjski wapień tworzy aż 80 proc. zabudowy. Jeśli zaś chodzi o Cypr, to można powiedzieć, że w dużej mierze swój urok zawdzięcza właśnie temu kamieniowi.

OBRÓBKA WAPIENIA

Bryły skalne prosto z wykopaliska trafiają na specjalną maszynę, która tnie je na duże płaty. Ze względu na twardość skały do cięcia używana jest woda, tak aby zapobiec przegrzaniu się piły. Podczas pracy maszyny na skałę leci strumień pod ciśnieniem, poprzedzając działanie ostrza. Po zakończeniu tego etapu rozpoczyna się proces przekształcania płyt kamienia w mniejsze kawałki. Co ciekawe, standardem jest określanie ich grubości przez elektroniczne czujniki zamocowane w pile, co daje precyzyjną dokładność cięcia.

Pocięte kawałki są przenoszone na specjalne ruchome stoły, które są ręcznie przesuwane w stronę pracującej piły, znad której również wydobywa się strumień wody. Przeniesienie ciężaru kamienia na piłę, a nie na odwrót, przyspiesza pracę i chroni ostrze, które na skutek wjechania na nieruchome i twarde kawałki skały mogłoby pęknąć, a nawet się złamać. Ten etap obróbki ma na celu szczegółowe i dokładne dostosowanie wymiarów płytek do konkretnych wymagań klienta.

Pocięte płytki są rozdzielane. Niektóre trafiają do ręcznego wykuwania, gdzie za pomocą młotka i metalowego dłuta rzeźbiarskiego nadawany jest im bardziej precyzyjny kształt. Będzie to kamień „surowy”, tj. z ostrymi bokami. Inne płytki przeznacza się do polerowania, gdzie pod maszyną przesuwaną manualnie szlifowane są na dwa sposoby: na sucho – wtedy barwa zachowuje naturalny odcień, a faktura pozostaje matowa – lub na mokro. Jako że kamień nie wchłania wody, to mimo ciśnienia strumienia i dużej prędkości poruszania się polerki ten etap jest dla niego bezpieczny. Gdyby nie jego właściwości, mógłby się w tej fazie rozpaść. Woda użyta przy polerowaniu na mokro sprawia, że kamień będzie miał połysk i zmieni odcień z białego na kremowożółty, co nie ma miejsca przy polerowaniu na sucho.

JAKOŚĆ, ZASTOSOWANIE I CENA

O walorach technicznych omawianego kamienia świadczy jego wytrzymałość w warunkach panujących w Syrii. Klimat tego kraju w przeważającej części jest łagodny, o stosunkowo obfitych opadach. Jednak w zależności od regionu roczne amplitudy temperatury znacznie się różnią. Latem upały sięgają nawet 40°C. Z kolei zimą jest dość chłodno, w niektórych miejscach temperatura spada nawet do –15°C. To pokazuje, że kamień syryjski spełnia warunki odpowiadające również klimatowi Europy. Jest odporny na zmiany czynników atmosferycznych, takich jak deszcz, mróz czy słońce. Jest twardy, nie wchłania wody i nie zmienia koloru.

Kamień nadaje się na elewacje zewnętrzne, jak i wewnętrzne – w tym: schody, podłogi, kamienne łazienki, kominki itp. Wapień daje również bardzo duże możliwości projektowe. Wykonane z niego ręcznie rzeźbione kolumny, wazy czy łuki ozdabiają wiele syryjskich rezydencji. Wyroby te na specjalne zamówienie są projektowane w zakładzie i również przeznaczane na eksport.

W zależności od zapotrzebowania kamień może być cięty na płyty różnej wysokości, szerokości i grubości. Standardowa grubość płytek wynosi zazwyczaj od 2 do 3 cm, wysokość 10–30 cm, szerokość może być różna. Cena produktu na miejscu w Syrii wynosi od 8 do 11 dolarów za metr kwadratowy i uwarunkowana jest sposobem obróbki. Jednak w porównaniu z materiałami budowlanymi na terenie Polski jest ona konkurencyjna, pomimo dodatkowych kosztów dostawy, które zależą od wagi ładunku morskiego.

Sandrella Malazi

KAMIENNA ISLANDIA

Szczegóły: Opublikowano: czwartek, 14, wrzesień 2017 08:53

Z medialnej perspektywy wyspa kojarzy się w dalszym ciągu z niespodziewanymi wybuchami wulkanów, gdy tylko powodują zaburzenia w komunikacji lotniczej w Europie. Mając na uwadze przedmiot naszego zainteresowania, największe wrażenie w stolicy kraju może wywołać pomnik nieposłuszeństwa obywatelskiego i pomnik biurokraty.

Islandia to osamotniona wyspa będąca wypiętrzonym ponad poziom Oceanu Atlantyckiego, fragmentem osiowej części Grzbietu Śródatlantyckiego. Grzbiet Śródatlantycki to podwodny łańcuch górski o przebiegu północ – południe, o długości około 18 000 km. Oddziela on płytę północnoatlantycką od płyty euroazjatyckiej. W osiowej części tego górotworu znajduje się rów tektoniczny (ryft), który dzisiaj przebiega przez wyspę z północnego wschodu na południowy zachód. Przebieg, a przede wszystkim niewielka szerokość i pozorna stabilność tej strefy między obiema płytami powoduje zadziwienie, zakłopotanie i wątpliwości nawet wśród praktykujących geologów. Mimo że Islandia leży zarówno na północnoamerykańskiej, jak i euroazjatyckiej płycie, to ze względów przede wszystkim kulturowych, a w mniejszym stopniu przyrodniczych zaliczana jest do Europy.

Powstanie Islandii związane jest z wylewami lawy. Jeszcze dzisiaj znajduje się tam około 130 wulkanów, z których 26 jest ciągle czynnych. Islandia zbudowana została z neogeńskich i czwartorzędowych skał wulkanicznych. Najstarsze z nich mają około 16 mln lat. Rozpatrując bardziej szczegółowo budowę geologiczną Islandii, należy podkreślić, że jest to kraina wyżynna zbudowana głównie z bazaltów alkalicznych, oliwinowych i toleitów. Tworzą one pokrywy lawowe dochodzące do 6 km. Poziomy pokryw lawowych przegradzane są niekiedy plejstoceńskimi osadami lodowcowymi, głównie piaskami i żwirami.

Młodość wyspy (z geologicznego punktu widzenia), a także jej położenie na styku dwóch wielkich płyt kontynentalnych determinuje odmienny od reszty Europy krajobraz z czynnymi wulkanami, gejzerami, geotermalnymi źródłami i polami, bezbrzeżnymi pokrywami lawy oraz wspaniałymi, zapierającymi dech w piersiach wodospadami. Olbrzymie, rozległe pokrywy bazaltowe zalegające na wyspie stopniowo pokrywane są przez roślinność tundrową. Mało jest krzewów, a jeszcze mniej lasów. Wśród drzew są to najczęściej karłowate wierzby, brzozy, jarzębiny i jałowce.

Ten kamienny, nieco księżycowy krajobraz, a także niesprzyjające warunki klimatyczne odstraszały i zniechęcały do trwałego zasiedlenia wyspy, które nastąpiło na szerszą skalę dopiero kilka lat przed 870 r. n.e. Wcześniej wyspa była przedmiotem wielu sag, legend i opowieści o tajemniczych zdarzeniach i zjawiskach przyrodniczych. Później znana była z wielu cnót i zalet jej mieszkańców, a dotyczących nie tylko nadzwyczajnych sił fizycznych i odporności na niesprzyjające warunki pogodowe, ale również z umiejętności wzajemnego poszanowania swoich praw i obowiązków. Od 930 r n.e. na Islandii wytworzyła się instytucja tzw. Althingu, czyli okresowego zgromadzenia reprezentantów całej wyspy. Spotkania te miały kompetencje sądownicze i prawodawcze, a obradowano wśród bazaltowych ścian „doliny parlamentu” Thinvellir.

O kamiennej Islandii pisał autor pierwszego polskiego przewodnika po tej wyspie, Daniel Vetter (1592–1669), który w 1638 r. opublikował dzieło pt. „Islandia albo krótkie opisanie wyspy Islandyi”. Spostrzeżenia D. Vettera o Islandii po prawie 400 latach wydają się w dalszym ciągu aktualne i trafne. Kamienny krajobraz wyspy zauważa się niemal na każdym kroku. Przykładem może być bazaltowe „Czarne Miasto” lub bazaltowe słupy morskiego wybrzeża, a także pomnik nagrobny wykonany ze szkliwa wulkanicznego. W niemal każdej większej osadzie położonej wzdłuż morskiego wybrzeża spotykamy muzea lub izby pamięci, gdzie eksponowane są kamienne narzędzia z różnych epok. Z kolei elementem o charakterze refleksyjno-sentymentalnym jest układanie kamiennych kopczyków, a także układanie w miejscu pamięci (np. w nurcie strumyczka) kamieni z wypisanymi imionami i nazwiskami poległych bohaterów. Także w Reykjaviku dominuje kamienne budownictwo i kamienny wystrój architektoniczny, niekiedy w formie rzędu ustawionych naturalnych słupów bazaltowych. Jednak największe wrażenie wzbudzają dwa nietuzinkowe kamienne obiekty. Jednym z nich jest postawiony naprzeciw budynku parlamentu olbrzymi pęknięty głaz, który jest symbolem nieposłuszeństwa społeczeństwa wobec władzy, a drugi to pomnik biurokraty. Oddają one w sposób niemalże doskonały stan oraz istotę obecnej rzeczywistości.

Tych kilka kamiennych refleksji z Islandii pokazuje nam, jak wiele może symbolizować kamień – surowiec skalny, przedmiot naszego zainteresowania. Jak można nim i poprzez niego wyrazić swój stan ducha, zachwyt, podziw, ironię, sceptycyzm wobec siebie i wobec otaczającej nas i coraz szybciej zmieniającej się rzeczywistości. Skądinąd zachęcam społeczność kamieniarzy do bardziej szerokiego, refleksyjnego, kulturowego spojrzenia na siebie, swoje środowisko pracy, na przedmiot swoich działań. Można wtedy przyjąć zasadę, podobnie jak Islandczycy: co złego, to nie my.

Janusz Skoczylas

Świat Kamienia nr 5 (108) 2017

Szczegóły: Opublikowano: czwartek, 14, wrzesień 2017 08:07


Poprzednie wydanie 4(107)2017	Świat Kamienia 5(108)2017	Następne wydanie 6(109)2017

POSTAWMY NA SYRIĘ

A gdyby tak połączyć bliskowschodni skarb z urokliwym krajobrazem Polski, dodając orientalnego klimatu do naszej architektury? Syryjski kamień naturalny właśnie wchodzi na polski rynek budowlany. Minerał ten jest synonimem luksusu i niezawodnej jakości. Do tej pory jego głównym importerem były Liban i Cypr. W nadaniu tym krajom niepowtarzalnej estetyki swój udział miał właśnie syryjski surowiec.

Dlaczego właśnie Polska? Mieszkańcy Bliskiego Wschodu mają bardzo dobre wspomnienia na temat polskich inżynierów i przedsiębiorców. Przypomnijmy, że w czasach PRL-u to właśnie Polacy mieli znaczący udział w budowaniu infrastruktury tego regionu. Pozytywne postrzeganie naszego narodu wiąże się też z tym, że Polska nie ma kolonialnej przeszłości. Atmosfera sympatii i zaufania ma wpływ na to, że Syryjczycy dostrzegają w naszym kraju partnera do biznesu. To idealny moment na rozpoczęcie współpracy między Polską a Syrią. Współpracy otwierającej możliwości nawiązania nowych kontaktów, przynoszących obopólne korzyści.

Zobacz więcej...

KAMIENNA ISLANDIA

Z medialnej perspektywy wyspa kojarzy się w dalszym ciągu z niespodziewanymi wybuchami wulkanów, gdy tylko powodują zaburzenia w komunikacji lotniczej w Europie. Mając na uwadze przedmiot naszego zainteresowania, największe wrażenie w stolicy kraju może wywołać pomnik nieposłuszeństwa obywatelskiego i pomnik biurokraty.

Islandia to osamotniona wyspa będąca wypiętrzonym ponad poziom Oceanu Atlantyckiego, fragmentem osiowej części Grzbietu Śródatlantyckiego. Grzbiet Śródatlantycki to podwodny łańcuch górski o przebiegu północ – południe, o długości około 18 000 km. Oddziela on płytę północnoatlantycką od płyty euroazjatyckiej. W osiowej części tego górotworu znajduje się rów tektoniczny (ryft), który dzisiaj przebiega przez wyspę z północnego wschodu na południowy zachód. Przebieg, a przede wszystkim niewielka szerokość i pozorna stabilność tej strefy między obiema płytami powoduje zadziwienie, zakłopotanie i wątpliwości nawet wśród praktykujących geologów. Mimo że Islandia leży zarówno na północnoamerykańskiej, jak i euroazjatyckiej płycie, to ze względów przede wszystkim kulturowych, a w mniejszym stopniu przyrodniczych zaliczana jest do Europy.
Zobacz więcej...

Ponadto: