NISZCZEJĄCY KIRKUT W ZAMBROWIE

Szczegóły

Opublikowano: niedziela, 29, kwiecień 2012 16:21

Kolejny z zapomnianych żydowskich cmentarzy w Polsce od lat niszczeje i popada w zapomnienie. Większość ze znajdujących się na jego terenie macew jest wykonana z głazów narzutowych, posiadają one interesującą symbolikę i często są polichromowane. Często są to unikatowe okazy,  ukazujące kunszt oraz umiejętności miejscowych kamieniarzy.

Mówi się czasem, że cmentarz jest domem dusz. Wszyscy pochowani są traktowani jednakowo, nikt nie może za bardzo wyróżniać się nagrobkiem. Mimo panującego tutaj bałaganu, wyczuwa się magiczną i tajemniczą aurę tej świętej ziemi. Na żydowskim cmentarzu znajduje się około 160 nagrobków. Najstarsza zidentyfikowana macewa pochodzi z 1829 r. Natomiast sam cmentarz powstał w 1828 r. w pobliżu drogi prowadzącej do Łomży. Mimo, że  już w 1741 r. w Zambrowie powstało bractwo pogrzebowe, zmarłych chowano na kirkucie w Jabłonce.

Znajdujemy tu wiele kamiennych macew, pośród których można dostrzec również te wykonane z marmuru czy też piaskowca. Na podstawie kilku zachowanych, możemy odczytać daty oraz nazwiska osób tutaj pochowanych. Dzięki anonimowemu, z pewnością miejscowemu kamieniarzowi i jego żmudnej pracy, polegającej na wydobyciu z kamienia wyrazistej hebrajskiej litery, wiele inskrypcji jest wciąż czytelnych.

Mimo tego iż oficjalnie Zambrów, zgodnie z tajnym paktem Ribbentrop-Mołotow znalazł się w sowieckiej strefie wpływów, to we wrześniu 1939 r. miasto na kilkanaście dni zostało zajęte przez oddziały hitlerowskie.  I właściwie od pierwszego dnia, zaczęła się eksterminacja ludności. Pośród ofiar byli Żydzi, jeńcy oraz polscy cywile. Natomiast w czasie okupacji sowieckiej do Zambrowa przybywali Żydzi uciekający z Generalnej Guberni i wyjeżdżający w głąb ZSRR. Miasto znów trafiło pod niemiecką jurysdykcję w czerwcu 1941 r. W sierpniu i wrześniu zgładzono ponad 2000 żydowskich obywateli miasta. Pozostali zostali wywiezieni do obozu zagłady w Treblince.

Daniel Świeszczak