GINĄCE WARSZAWSKIE MOZAIKI

Szczegóły

Opublikowano: piątek, 09, marzec 2012 23:00

Warszawskie budynki zdobi wiele przepięknych mozaik, sgraffitów oraz murali. Tego typu dekoracje upiększają byłe kina, kawiarnie, sklepy czy szkoły, kiedyś były ich setki. Do dnia dzisiejszego zachowały się nieliczne. Jedynym ratunkiem dla tych ocalałych są akcje ratowania tych detali.

Jakiś czas temu w hotelu Dom Chłopa, ozdobionym w 1961 r. kompozycjami ściennymi przez małżeństwo Rechowiczów, zorganizowano konferencję poświęconą stołecznym mozaikom Sgraffitom oraz muralom. - Byliśmy świadkami pogrzebu sztuki designerskiej oraz projektowej, powstałej po 1945 roku. Jest to katastrofalna sytuacja, świadcząca o tragicznym poziomie świadomości estetycznej właścicieli służb konserwatorskich – tymi słowami rozpoczął konferencję Paweł Giergoń, cytowany przez TVN Warszawa. To właśnie on przewodził działaniom, jakie zostały podjęte przez stołecznych miłośników powojennej architektury.

Redaktor portalu sztuka.net., był swego czasu zaniepokojony szybkością, z jaką znikają zdobiące  stołeczne budynki dekoracje. Dlatego też postanowił je udokumentować. W tym celu  poprosił swoich czytelników o pomoc przy fotografowaniu, gromadzeniu materiałów źródłowych oraz informacji.

To właśnie młodzi historycy sztuki dokumentują dekoracje plastyczne powstałe w polskich od lat 30. Na ten temat powstają liczne prace doktorskie i magisterskie - Jest nadzieja, iż nowe pokolenie będzie prowadzić badania nad tymi zabytkowymi elementami dekoracji budynków na szeroką skalę – stwierdziła w wywiadzie dla TVN Warszawa prof. Marta Leśniakowska.

Jak się okazuje tego typu dekoracje, które kiedyś były tak popularne, również dziś mogą wrócić do łask. Jednakże często te popularne w latach 50-tych i 60-tych elementy są obecnie w wielu przypadkach w fatalnym stanie. Jak często można zaobserwować spacerując ulicami polskich miast, prawdziwą plagą jest przykrywanie ich styropianem podczas termomodernizacji. To jednak nie jest najgorsze zjawisko. Często zdarza się że lecz o murale, sgraffita, płaskorzeźby oraz reliefy giną bezpowrotnie. Robotnicy zgodnie z koncepcją przyjętą przez nowego właściciela danego budynku usuwają jej podczas prac remontowych.

Warszawa nie jest jedynym miejscem, w którym podjęto próby ratowania zabytkowych dekoracji zdobiących budynki. Miesiąc temu pisaliśmy o startującej na Śląsku akcji „Mozaika”, której celem jest skatalogowanie tego typu dekoracji a następnie uratowanie ich. Przypomnijmy, że Śląskie Centrum Dziedzictwa Kulturowego w Katowicach prosi wszystkich chętnych o nadsyłanie fotografii mozaik, dekoracji malarskich, murali i innych zdobień ścian pochodzących z lat 1945-1989 z miejscowości z obszaru województwa. Chętnie widziane są fotografie każdego typu dekoracji, w tym już nieistniejących. Pracownicy ŚCDK będą zbierać dane dotyczące ich lokalizacji, projektantów, wykonawców oraz czasu powstania. Powstała w ten sposób dokumentacja każdej z skatalogowanych dekoracji znajdzie się na stronach internetowych. Mile widziany jest więc każdy, kto chce się przyłączyć do „Akcji Mozaika”.

Może więc uda się uratować te piękne i bezcenne, lecz popadające w ruinę i zapomnienie mozaiki, sgraffita oraz murale? Miejmy nadzieje, że takich akcji będzie coraz więcej, bo właśnie one pozwolą na  zbudowanie świadomości, że neoawangardowa sztuka mająca 50-60 lat stanowi dużą wartość.

Daniel Świeszczak
Fot. Wikipedia