Inwestowanie z pomocą środków z UE (II)

Szczegóły

Opublikowano: środa, 30, maj 2007 10:17

W połowie II kwartału 2007 roku, gdy przedsiębiorcy zainteresowani dofinansowaniem swoich inwestycji ze środków unijnych powinni z zapałem przygotowywać wnioski, programy wciąż jeszcze są konsultowane i czekają na akceptację Komisji Europejskiej. Wiadomo jedynie, że ruszą one najwcześniej jesienią. Sceptycy mówią nawet o grudniu.

Jest więc czas na solidne przygotowanie się do całej tej biurokratycznej drogi: na konsultacje i zastanowienie nad słusznością obranego kierunku rozwoju firmy i dobrą argumentacją swojej decyzji. Droga po fundusze unijne, wbrew potocznym opiniom, nie jest trudna. Punkt po punkcie należy precyzyjnie postępować na każdym etapie. Ważne jest, by pamiętać, że każdy przedsiębiorca może ubiegać się o dotacje. Oczywiście nie każda inwestycja, która jest niezbędna firmie, będzie uznana w okresie 2007-2013 za priorytetową dla rozwoju kraju i zgodna z wytycznymi Ram Odniesienia, które odpowiadają wytycznym UE, więc nie każdy planowany projekt rozwoju spotka się z uznaniem promotora i instytucji wdrażającej.

Co więc zrobić, by wpisać się własną inwestycją w potrzeby rozumiane szerzej, jako regionalne, kraju czy Europy? Uważnie czytać wytyczne do Programów Operacyjnych, zarówno tych krajowych jak i regionalnych. A zasada ogólna jest prosta: Krajowe Programy Operacyjne dotyczą większych inwestycji, a Regionalne Programy Operacyjne, indywidualnie konstruowane dla każdego województwa i nadzorowane przez urzędy marszałkowskie dotyczą mniejszych. Jednak w obu przypadkach inwestycja musi być trafiona, czyli odpowiadać dokładnie priorytetom programowym, gdyż tylko niektóre z nich skierowane są do sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), i mogą być zbieżne z kierunkami rozwoju branży kamieniarskiej.

Na dzień dzisiejszy najpewniejsze są, i najbliższe swej ostatecznej formy, Krajowe Programy Operacyjne. Dlatego przegląd najkorzystniejszych dla firm kamieniarskich programów rozpocznie Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka (PO IG). To jedyny spośród programów krajowych, z którego bezpośrednio wspierana będzie grupa MŚP. Program ten ma na celu promowanie innowacyjności na poziomie krajowym i międzynarodowym, w zakresie innowacji produktowej, procesowej i organizacyjnej.

Co to oznacza dla konkretnego zakładu? Przede wszystkim rozwój firmy o wartości dodane, a nie poprawę istniejącego wizerunku i procesy odtworzeniowe. W przypadku zakładów produkcyjno-usługowych rozwój firmy jest rozumiany jako zmiana wprowadzona w oparciu o nowy produkt czy nową technologię. Nie wymusza ona jednak obu tych opcji jednocześnie. Jeśli producent planuje inwestycję i pragnie starać się o częściowe jej finansowanie ze środków unijnych, może pozostać przy produkcji dotychczasowego produktu, gdy jest on dobrej jakości i cieszy się nie słabnącym popytem. Ważne, by zakupując nowe technologie sprawdził, czy są rzeczywiście innowacyjne. Działa to też w drugą stronę. Wsparcie finansowe może dotrzeć do producenta, który zdecyduje się na wdrożenie nowatorskich wyrobów, niekoniecznie w oparciu o najnowsze urządzenia.

Na tym właśnie etapie dobrze jest podjąć słuszną decyzję. Wybierając produkt czy maszynę sprawdzić, czy spełniają wymóg innowacyjności, a oznacza to, że nie były produkowane lub stosowane w Polsce dłużej niż 3 lata. Nim ruszą programy, jest więc czas na sprawdzenie tego bezwzględnego warunku, zwłaszcza że wraz z wnioskiem o dofinansowanie należy złożyć dokumenty potwierdzające ten fakt. W skali programów krajowych opinię taką powinna wydać odpowiednia rangą jednostka naukowa, np. wyższa uczelnia, NOT, PAN lub instytucje tworzone do tego celu w Krajowej Sieci Innowacji (KSI), jak np. centra transferu technologii. W Regionalnych Programach Operacyjnych ta procedura będzie trochę uproszczona, gdyż potwierdzenie producenta lub naukowca odpowiedniej dziedziny (geolog, górnik, mechanik, elektronik itd.) będzie wystarczające.

Jeśli z potrzeby rozwoju firmy wynika możliwość zastosowania nowatorskich rozwiązań produktowo-procesowych można już zacząć myśleć o finansowaniu inwestycji. Dotacje unijne nie są bowiem gotówką wypłacaną w kasie ani przelewem na konto, które umożliwią finansowanie zaplanowanej inwestycji. To zwrot określonej części kosztów już poniesionych. Dlatego ważne jest, by mieć wcześniej, już na etapie występowania z wnioskiem, zabezpieczenie finansowe na całą inwestycję. Stąd tak cenny jest ten czas, który teraz przypadkowo został ofiarowany przedsiębiorcom, w konsekwencji opóźniającego się terminu uruchomienia programów.

Jak udokumentować sposób finansowania, by mieć możliwie największe szanse na akceptację wniosku? Należy szczegółowo opisać planowane na wydatkowanie kwoty oraz ich „pochodzenie”. Jest bowiem obecnie kilka możliwości: w przypadku kredytu - z banku należy pozyskać promesę; w przypadku leasingu - co jest nowością w sposobie finansowania, dopuszczoną w obecnych programach, promesę firmy udzielającej leasingu; w przypadku oszczędności własnych - dokument potwierdzający z banku; w przypadku zastawu hipotecznego – dokumenty potwierdzające wartość zastawianego majątku oraz promesę potwierdzającą udzielenie takiego kredytu; w przypadku zobowiązania możliwości pokrycia całości wydatków ze środków własnych na bieżąco – udokumentowane doskonałe wyniki finansowe firmy, co oznacza, że roczne obroty mogą pokryć wartość inwestycji.

Oczywiście sposób finansowania może być hybrydowy i łączyć w sobie różne opcje: kredyt z oszczędnościami lub zastaw z leasingiem. Ważne jest, by we wniosku udokumentować zabezpieczenie inwestycji w 100%. Decyzja o inwestowaniu w firmie została podjęta. Przypuszczenie innowacyjności tej inwestycji potwierdzone. Środki finansowe zabezpieczone, a w domyśle nadzieja na zwrot nawet 70% poniesionych kosztów. Jest to już jak najbardziej odpowiedni czas, by udać się do punktu konsultacyjnego, jeśli się jeszcze tam nie było. W każdym regionie jest przynajmniej kilka takich miejsc, gdzie doradcy udzielają bezpłatnych rad. W sprawie poradnictwa ogólnego czy konkretnej pomocy przy pisaniu wniosku przysługuje każdemu przedsiębiorcy 10 godzin darmowych konsultacji w każdym z tych punktów. Można też wybrać odpłatną usługę w firmie doradczej, która w każdym momencie drogi decyzyjnej czy opracowania wniosku może wkroczyć i poprowadzić dalej temat.

Bez względu na to jaki sposób na przygotowanie projektu wybierze przedsiębiorca, w jakim stopniu sam będzie nad tym pracował, a jaką część powierzy osobom spoza firmy, pewne jest tylko to, że powodzenie przedsięwzięcia ma szanse, gdy temat jest trafiony, a argumentacja jest przekonująca dla instytucji wdrażającej. Przecież obok prawidłowego od strony formalnej przygotowania całości dokumentacji niezbędne jest merytoryczne i w pełni zgodne z wytycznymi programu opracowanie uzasadnienia.

Jak uzasadniać? Program Operacyjny dzielony jest na podgrupy, uściślające ogólne cele. W PO IG opracowano 7 podgrup zwanych Osiami priorytetowymi. Aby jeszcze bardziej uszczegółowić zakres zainteresowań, każdą oś podzielono na drobniejsze części – Działania. Każde Działanie przewiduje określone cele, które inwestycja musi osiągnąć. Poszukując najcelniejszego sposobu opisania własnej inwestycji należy znaleźć pasujące do niej Działanie i w uzasadnieniu ściśle odnieść się do tych celów, do których inwestycja zmierza. Argumentacja powinna bezwzględnie unikać szablonowych stwierdzeń, a całość powinna charakteryzować wysoka jakość merytoryczna.

Jakie działania PO IG przewiduje na lata 2007-2013, z których mogliby skorzystać właściciele zakładów kamieniarskich? W Osi priorytetowej 4 – Inwestycje w innowacyjne przedsięwzięcia:

1) Działanie (1.4) + 4.1 - to konkretne finansowe wsparcie procesu wdrażania pozytywnych wyników badań (naukowych, projektowych), które będzie prowadzone w następstwie finansowego wsparcia samych badań nad innowacyjną technologią. To wielkie wyzwanie dla firm, które zechcą współpracować nad nowym produktem z jednostkami naukowymi.

2) Działanie 4.2 – to wsparcie działalności przedsiębiorstw inwestujących w zakresie wzornictwa przemysłowego i użytkowego oraz w obszarze B+R. Szczególnie cenne są tu autorskie projekty nowych form wzorniczych, czy poszukiwanie nowych materiałów lub oryginalnej obróbki materiałów naturalnych.

3) Działanie 4.4 – to wsparcie dla przedsiębiorstw wdrażających inwestycje o wysokim potencjale innowacyjnym. W tym przypadku dofinansowana może być zarówno sama inwestycja, ale i koszty projektów i szkoleń niezbędnych do jej wprowadzenia. W Osi priorytetowej 5 – Dyfuzje innowacji:

4) Działanie 5.1 – to wsparcie przedsięwzięć realizowanych grupowo, gdzie z założenia przedsiębiorstwa łączą się w grupy dla wspólnego przeprowadzenia znaczącej inwestycji, by zwiększyć swoją konkurencyjność na rynku. Wyjątkowe znaczenie może mieć to dla tzw. zagłębi kamieniarskich. Jest to szansa dla mniejszych producentów, którzy pojedynczo nie mieliby szans na inwestycje duże i nowatorskie.

5) Działanie 5.4 – nie jest bezpośrednio związane z procesem produkcyjnym. Dotyczy zarządzania własnością intelektualną i obejmuje dotacje dla przedsiębiorców na pokrycie części kosztów związanych z uzyskaniem praw autorskich za granicą lub postępowaniu o stwierdzenie wygaśnięcia patentu.

Zadania na okres maj-czerwiec. 1) Poszukiwanie innowacyjnej inwestycji, niezbędnej dla dalszego rozwoju firmy, zgodnie z powyższymi wskazówkami. 2) Analiza możliwości pozyskania środków finansowych na inwestycje. 3) Kontakt z punktem konsultacyjnym (informacji o takich punktach udzielają regionalne centra informacji europejskiej, których dane teleadresowe zamieszczono na końcu artykułu).

Ten zakres przygotowań będzie bardzo przydatny, nawet gdy przedsiębiorca nie zakwalifikuje się, na przykład ze względu na wysokość pułapu finansowego (dla projektów wysoce innowacyjnych jest to nawet 2 mln euro), do programu krajowego. Zgromadzona w tym czasie wiedza i materiały mogą być wykorzystane w Regionalnych Programach Operacyjnych, gdzie pułapy finansowe są dużo niższe, a ponadto są do dyspozycji dodatkowe Działania, w ramach tych programów, w których można precyzyjniej wykazać wpływ rozwoju firmy na rozwój całego regionu, co nie pozostaje bez znaczenia dla wartości projektu.

Należy bezwzględnie pamiętać o tym, że pozostało 6,5 roku - wybór projektów dokonywany będzie w trybie ciągłym i każdy może wziąć udział w konkursie grantowym.

Szczególnie pozytywne właściwości Programów Operacyjnych w latach 2007-2013. Nowością w tym cyklu programów jest obowiązkowa preselekcja wniosków. Oznacza ona dla przedsiębiorcy, że już w początkowej fazie przygotowań jego wstępny plan projektu (zwany fiszką) będzie konsultowany przez promotora. Konsultacja jest bezpłatna i ma na celu ocenę szans osiągnięcia sukcesu w staraniach o dofinansowanie. Ogranicza to do minimum koszty związane z przygotowaniem pełnego wniosku, zwłaszcza gdy jego temat jest chybiony. Nowością jest zakwalifikowanie podatku VAT jako kosztu. Dla przedsiębiorców, którzy nie są płatnikami podatku VAT lub nie mogą odzyskać zwrotu tego podatku, jest to wymierna korzyść. Leasing jako jedna z form finansowania inwestycji dla wielu przedsiębiorców jest jedyną ekonomicznie uzasadnioną możliwością na pozyskanie funduszy na rozwój firmy. Planowany zakup środków trwałych obejmować może towary produkowane na całym świecie, towary fabrycznie nowe ale i komisowe, pod warunkiem spełnienia wymogów innowacyjności.

Niezbędny słowniczek:

Beneficjent – określona w wytycznych każdego Programu osoba lub jednostka mogąca składać wniosek o dofinansowanie planowanej inwestycji.

Promotor – osoba wyznaczona przez instytucję wdrażającą dla oceny wstępnego planu projektu, która może również pomóc beneficjentowi w przygotowaniu tego planu.

Fiszka – wstępny plan projektu, obejmujący cele oraz kwalifikowalność kosztów.

Kwalifikowane koszty – określone w wytycznych koszty, które składają się na wycenę całości inwestycji, gdzie do wydatków bezpośrednich na zakup określonego towaru czy usługi może być doliczony podatek VAT, lub doradztwo rzeczoznawcy, cena projektu czy szkolenia.

Sektor B+R – sektor badawczo-rozwojowy, do którego zalicza się m.in. wyższe uczelnie, jednostki naukowe.

Ważne konakty:

1/ www.funduszestrukturalne.gov.pl

2/ informacje ogólne w regionach:

dolnośląskie - Punkt Informacyjny Funduszy Europejskich

Wrocław, Wybrzeże Słowackiego 12 – 14,

Tel. (071) 776 95 01

kujawsko-pomorskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Toruń, pl. Św. Katarzyny 9 

Tel. (056) 652 11 21 

lubelskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Lublin, ul. 3 Maja 18/3A

Tel. (081) 534 61 91

lubuskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej 

Zielona Góra, al. Wojska Polskiego 9

Tel. (068) 453-26-37

łódzkie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Łódź, ul. Piotrkowska 262/264

Tel. (042) 291 03 15

małopolskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Kraków, ul. Mikołajska 4 (Mały Rynek)

Tel. (012) 421-30-15  

mazowieckie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Warszawa, ul. Krucza 38/42 

Tel. (022) 455-54-54 

opolskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Opole, ul. Słowackiego 10

Tel. (077) 423-28-88; 454 26 21

podkarpackie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Rzeszów, ul. Sucharskiego 2

Tel. (017) 866 11 82

podlaskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Białystok, ul. Lipowa 14

Tel. (085) 653 77 53  

pomorskie - Punkt Informacyjny Europe Direct 

Słupsk, pl. Zwycięstwa 3 

Tel. (059) 84 88 448 

śląskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Katowice, ul. T. Kościuszki 6

Tel. (032) 209 16 90

świętokrzyskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Kielce, ul. Bodzentyńska 44a

Tel. (041) 343 00 38 w. 29

warmińsko-mazurskie - Punkt Informacyjny Europe Direct

Olsztyn, ul. Piłsudskiego 32

Tel. (089) 535 48 43

wielkopolskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Poznań, ul. Mostowa 27  

Tel. (061) 852-49-48  

zachodniopomorskie - Regionalne Centrum Informacji Europejskiej

Koszalin, ul. Młyńska 2

Tel. (094) 347 13 17

Renata Wysocka

• « poprz.
• nast. »