Realizacje z kamienia w strefach narażonych na działanie rozbryzgującej się wody wypada zaliczyć do pomieszczeń mokrych według normy DIN 18195-5. Ponieważ wilgoć może przeniknąć do podłoża przez spoiny, wymagane jest użycie odpowiednich materiałów uszczelniających.

W obiektach typu wellness i spa znajdują się liczne pomieszczenia, które nieustannie narażone są na działanie wody. Ze względu na intensywną penetrację wilgoci w konstrukcji z kamienia może dojść do poważnych uszkodzeń, które w skrajnych przypadkach mogą skutkować koniecznością przeprowadzenia remontu generalnego. Jak uniknąć nieprzyjemnych niespodzianek?

Naprzemiennie wysokie i niskie temperatury w połączeniu z wodą to miejsca powstania potencjalnych problemów, zwłaszcza jeśli w trakcie wyklejania kamienia i późniejszej eksploatacji obiektu nie zostały spełnione wszystkie wymogi budowlano-fizyczne. Już ta uwaga jest wystarczającym argumentem, jak wielkie znaczenie ma dobór odpowiednich materiałów. W przypadku aplikacji z kamienia naturalnego w interesujących nas obiektach, a na pewno w saunach (!) należy się też upewnić, że pod wpływem działania olejków eterycznych nie dojdzie do ich odbarwienia. Równie ważna jest odporność stosowanych materiałów na szoki termiczne oraz odpowiednie parametry antypoślizgowe okładzin posadzkowych. W zależności zaś od typu podłoża należy zastosować odpowiednią barierę paraizolacyjną przy użyciu specjalnych uszczelnień.

Dla ścian i posadzek (wewnątrz pomieszczeń) o wysokim ryzyku występowania odkształceń obowiązuje klasa A. (Klasa A obejmuje obszary obciążone bezpośrednio lub pośrednio, w obrębie pomieszczeń, w których bardzo często lub przez długi okres dochodzi do kontaktu z wodą technologiczną i myjącą, np. otoczenie basenu i prysznice – przyp. red.). Również miejsca znajdujące się w pobliżu basenów czy natrysków, czyli bez skutecznej ochrony przed wodą rozbryzgującą się, klasyfikowane są jako obszary bezpośrednio narażone na odkształcenia. Wyklejających okładziny z kamienia obowiązuje tu zapewnienie co najmniej 2-procentowego spadku. Ale to nie jedyne obostrzenia.

W interesujących nas obiektach (baseny, wellness, spa, sauny itp.) znajdziemy też wiele pomieszczeń suchych, nierzadko wyposażonych w ogrzewanie podłogowe. Pod tym kątem należy wybrać odpowiednie zaprawy klejące i spoiny, które muszą być elastyczne i muszą mieć zdolność do przenoszenia naprężeń, gdyż wpływ temperatury może doprowadzić do wystąpienia odkształceń. To o tyle ważna uwaga, że obecnie również leżanki i ławki – zwłaszcza te w strefach relaksu saun, mogą być podłączone do ogrzewania podłogowego, nie tracąc przy tym na modnym wyglądzie dzięki pięknym aplikacjom i powierzchniom z kamienia, najczęściej w formie mozaiki

Sporo uwagi należy poświęcić spoinom. Te, obok zadań czysto estetycznych, muszą niezawodnie i trwale chronić kamień i warstwy podkładowe przed wnikaniem wody i chemikaliów. Istotne zaś znaczenie dla długotrwałego piękna okładziny kamiennej ma również wybór silikonu.

Generalnie obowiązuje zasada: im krócej woda zarobowa z zaprawy oddziałuje na kamień, to znaczy im szybciej zaprawa wiąże, tym lepiej. O ile też piaskowce z rzadka znajdują zastosowanie w interesujących nas tu obiektach, choćby ze względu na dużą nasiąkliwość, to warto pamiętać, że w przypadku spoinowania takich materiałów, należy przed naniesieniem środka uszczelniającego okleić strefy brzegowe szczeliny, ponieważ w przypadku mimowolnych zabrudzeń powierzchni kamienia jego usunięcie jest bardzo trudne.

Zasadniczo w interesujących nas tu obiektach powinny być używane szybkowiążące zaprawy fugowe, charakteryzujące się wysokokrystalicznym wiązaniem wody. Jakie wybrać? Na pewno warto kierować się właściwościami fizykochemicznymi materiałów. Ważny jest już sam skład minerałów w kamieniu, który nadaje mu specjalne właściwości. Porowatość ma wpływ na absorpcję wody i gęstość kamienia. Im większa porowatość, tym większa jest absorpcja wody. W zależności od zastosowanego kamienia należy odnieść się do skali porowatości. Jak wiemy, kolor, struktura, wytrzymałość na ściskanie i zginanie oraz odporność na odkształcanie elementów kamiennych są zróżnicowane. Z tego powodu każdy kamień naturalny reaguje inaczej na zawilgocenie lub oddziaływanie kwasów i ługów, zawartych w środkach czyszczących.

Do pomieszczeń mokrych, obiektów basenowych i okładzin wyklejanych na zewnątrz zastosowana fuga powinna mieć dodatkowo właściwości hydrofobowe – odrzucać wodę i wykazywać niską nasiąkliwość. W przypadku powierzchni przemysłowych, przy dużych obciążeniach mechanicznych i chemicznych należy stosować fugi o podwyższonych parametrach. Gdy kamienie naturalne są układane w obszarze zewnętrznym lub pomieszczeniu mokrym, regularne ich zawilgocenie może doprowadzić do powstania wykwitów. Jest to spowodowane obecnością wolnego wapnia, który może być wypłukiwany z zapraw klejowych i fugowych. W następstwie pojawiają się smugi wapnia i biało-szare osady na fugach oraz powierzchniach okładzin kamiennych. Aby zapobiec temu zjawisku, przy układaniu kamienia naturalnego należy stosować zaprawy – choć znajdziemy specjalistów, którzy z powodzeniem stosują produkty bez trasu, szybkowiążące i krystalicznie wiążące wodę.

Wyklejanie kamienia naturalnego w obszarach zewnętrznych wymaga zastosowania zapraw o właściwościach antykapilarnych. Wynika to z faktu, że pod wpływem czynników zewnętrznych (deszczu itp.) konstrukcje narażone są na oddziaływanie wilgoci. W tradycyjnych zaprawach zalega woda, co prowadzi do powstania ciemnych przebarwień i uszkodzeń okładziny kamiennej, wywołanych oddziaływaniem mrozu. Z tego powodu do wyklejania okładzin kamiennych w obszarach zewnętrznych metodą grubowarstwową lub do wykonania jastrychu powinny być stosowane zaprawy jednofrakcyjne. Mają one zdolność szybkiego odwodnienia konstrukcji, a w zimie dzięki odpowiednio porowatej strukturze zapewniają odporność na mróz. Aby uzyskać szybkie odprowadzenie wody, zaprawy drenażowe należy stosować w kombinacji z matami drenażowymi.

Zanim zastosujemy jakiekolwiek silikony, uważnie czytajmy ich karty techniczne. Sieciujące kwasem octowym silikony mogą prowadzić do przebarwień w obrębie krawędzi płyt z kamienia naturalnego. Z tego powodu do wypełniania spoin dylatacyjnych należy zawsze użyć neutralnie sieciujących silikonowych materiałów uszczelniających. Oczywiście środki grzybobójcze zawarte w spoiwie uszczelniającym zwiększają odporność elastycznej spoiny przed powstawaniem grzyba i pleśni, ale decydujące znaczenie dla trwałości spoin ma odpowiednie użytkowanie pomieszczeń (wentylacja) i czyszczenie powierzchni okładzin. Koniecznie poinformujmy o tym użytkownika pomieszczenia! Na porowate podłoża przed silikonowaniem należy zwykle zastosować najpierw podkład gruntujący do silikonów. Za każdym jednak razem producenci zalecają wykonać najpierw próbę przyczepności. Kamień jest materiałem specyficznym, dlatego zaleca się wykonanie prób na każdym z etapów prac. Pamiętajmy jednak, że decyzja o rodzaju materiałów, nie tylko uszczelniających, winna zapaść przede wszystkim na podstawie analizy wody i stopnia jej agresywności, żeby dobrać wszystkie warstwy: klej, uszczelnienie powierzchniowe, fugę, silikon.