KONKURS NA POMNIK MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

KONKURS NA POMNIK MARSZAŁKA JÓZEFA PIŁSUDSKIEGO

Z inicjatywą przedsięwzięcia wyszedł Społeczny Komitet Budowy Pomnika Marszałka Józefa Piłsudskiego w Poznaniu. Krótko potem, we wrześniu ubiegłego…

Czytaj...
HARD ROCK HOTEL

HARD ROCK HOTEL

Jedna z najnowszych realizacji, za którą stoi firma stoneCIRCLE, zyskała wiele prestiżowych nagród. Bar hotelowy otrzymał nagrodę Best…

Czytaj...
LAGASCA 99 I COSENTINO

LAGASCA 99 I COSENTINO

Zlokalizowany w dzielnicy Salamanca w Madrycie budynek mieszkalny Lagasca 99 nawiązuje swym charakterem do obiektów architektury wokół niego,…

Czytaj...
BUDUJMY EKOLOGICZNIE, ALE WYDAJNIE!

BUDUJMY EKOLOGICZNIE, ALE WYDAJNIE!

Taki apel do Ministerstwa Rozwoju wydało w połowie sierpnia br. dwanaście organizacji branży budowlanej, deweloperskiej, biznesowej i architektonicznej.

Czytaj...
Frontpage Slideshow | Copyright © 2006-2011 JoomlaWorks Ltd.

JAK W KORCU MAKU

Odwiedzając kolejne stoiska na Targach Branży Kamieniarskiej w Poznaniu i oglądając kamień naturalny z różnych stron świata, zadawałem retoryczne pytania o ich parametry techniczne. Prawie zawsze otrzymywałem odpowiedź: nasze są najlepsze. I nic więcej, poza tym, żeświetnie się nadają na nagrobki, slaby, schody…

pruchnicki 1Całkowity galimatias w nazewnictwie to mało powiedziane, bo komu jakie skojarzenie przyszło na myśl, tak nazywał kamień – od kobiecych imion po mitologiczne odnośniki. Na targach Stone 2017 jeden z pawilonówskrywał stoiska z kamieniem z Chin i Indii. Granit ładny, wypolerowany… i oczywiście żywicowany. Kamień prezentuje się pięknie i okazale, ale jest jedno ale– czy na pewno jesteśmy gotowi w Polsce na taki produkt?

Tajemnicą poliszynela jest to, że żywicowanie jest zabiegiem mającym ukryć mikrowady kamienia (pęknięcia, złuszczenia, blaknięcie koloru itp.). Ponadto, o ile na nagrobkach żywicowanie ujawni się po jednym lub kilku sezonach w postaci widocznych wad, o tyle taki zabieg jest niebezpieczny na kamieniu wewnątrz budynku, a już szczególnie w budynkach użyteczności publicznej. Dlaczego? Wyobraźmy sobie ściany i posadzki pokryte kamieniem żywicowanym w dużym centrum handlowym, gdzie… wybucha pożar! Co dzieje się z ogniem na powierzchni kamienia pokrytego warstwą żywicy? Trudno doszukać się na kartach technicznych produktów informacji,przy jakiej temperaturze środowiska produkt rozprzestrzenia ogień lub nierozprzestrzenia. Do tej pory nie spotkałem się z uzgodnieniami projektów rzeczoznawców ds. ppoż. zawierającymi informację o tym problemie.

Ale do rzeczy. Chyba w branży kamieniarskiej nadszedł czas na usystematyzowanie tematu i odpowiednie kodowanie kamienia naturalnego, tak jak to jest z innymi materiałami budowlanymi. Chodzi przede wszystkim o czytelny kod dla niezorientowanego klienta, który poza estetyką nie ma ochoty wdawać się w szczegóły, a przecież niekiedy nieuczciwi sprzedawcy konglomeratów (te spojone żywicami sztucznymi) zachwalają je jako kamienie naturalne z najlepszych kopalni skalnych.

PROPOZYCJA USYSTEMATYZOWANIA

pruchnicki 2Dane z kodu byłyby dla doradców technicznych, projektantów, rzeczoznawców ds. ppoż., sprzedawców oraz wykonawców, a w szczególnych przypadkach jako materiał dowodowy w reklamacjach i roszczeniach kupujących.W kodzie znalazłyby się ogólnikowe grupy parametrów technicznych (jak w przypadku gatunków stali czy aluminium, a też styropianu czy innych tworzyw sztucznych). Badanie poszczególnych parametrów kamienia naturalnego odbywa się według odrębnych szczegółowych norm zharmonizowanych. Dopiero te parametry zebrane w odpowiednie grupy i nadanie im oznaczeń literowo-cyfrowych pozwoli na szybkie określenie,z jakim materiałem mamy do czynienia.

Oznaczenia geologiczne i górnicze różnią się między sobą i są niewystarczające. W literaturze fachowej jest wiele artykułów na temat kamienia naturalnego, ale nie ma nic na temat systematyki i oznaczeń poza przepisywaniem słowniczków i numerów aktualnych norm.Potrzeba jest intuicyjnego zapisu rodzajów kamieni naturalnych odnoszących się do ich parametrów i przeznaczenia. Taki kod będzie również pomocny przy opracowywaniu specyfikacji technicznych do przetargów w ramach zamówień publicznych, gdyż brak takich danych powoduje reklamacje dużych inwestycji – dość przywołać tu miasto na południu Polski, gdzie reklamowana jest nawierzchnia całego rewitalizowanego rynku.

pruchnicki 3Założenie w projektach budowlanych minimalnych parametrów technicznych kamienia pozwoli uniknąć wielu miesięcy (a czasem lat) sporów prawnych i kosztownych ekspertyz technicznych zastosowanych materiałów. Ponadto wymagania środowiskowe na zastosowanie konkretnego kamienia spowoduje eliminację materiału o gorszych parametrach, tak jak to jest w przypadku płytek ceramicznych i stopnia antypoślizgu, nasiąkliwości itp. W takim kodzie powinny znaleźć się oznaczenia: rodzaju kamienia, kraju pochodzenia (pozyskania),rodzaju wyrobu (płyty, bloki, kostka itp.), rodzaju faktury, a przede wszystkim nasiąkliwość, wytrzymałość na ściskanie wraz z mrozoodpornością. Oczywiście ostatnim członem oznaczenia będzie informacja,czy powierzchnia jest żywicowana czy nie, co z kolei będzie wymagało na wniosek kupującego podania wszelkich danych o zastosowanym środku chemicznym. Ten kod będzie wynikał z posiadanych przez producenta lub dystrybutora informacji – sprawdzalnych na wniosek kupującego badań kamienia, wykonanych przez uznaną jednostkę badawczą na podstawie norm EN.

Dlaczego powyższe parametry, a nie inne? Dlatego, że są one charakterystyczne i wspólne dla wszystkich grup kamieni naturalnych (w tym artykule nie zajmujemy się konglomeratami spojonymi żywicami). Jeśli projektant wybierze jakiś rodzaj kamienia do zaprojektowanych okładzin lub wystroju, to podając jego kod, zawęzi grupę i postanowi o jego minimalnych wymaganych parametrach z powodów użytkowych i eksploatacyjnych. Żaden wykonawca i inspektor nadzoru inwestorskiego nie zmieni samowolnie grupy materiałowej. Będzie to pomocne również w konserwacji zabytków, a szczególnie przy odtwarzaniu lub rewitalizacji obiektów. (Tutaj należy puścić oczko do młodych architektów z prośbą:nie twórzcie projektów na zasadzie „kopiuj-wklej”. Wasze nazwiska zostaną z daną inwestycją na dziesiątki lat po realizacji – po co mieszkańcy lub użytkownicy mają podawać w wątpliwość Waszą wiedzę…).

Napomknijmy. Konserwacja kamienia rządzi się innymi prawami i zgoła innymi materiałami. W proponowanym kodzie nie przewiduje się odnośników do koloru, odcienia, wielkości wtrąceń lub użyleń – jest to cecha indywidualnego wyboru użytkownika lub zapisów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego.

ZAKRES KODU

pruchnicki 4Kod składałby się z 23 oznaczeń literowo-cyfrowych. Zaczynałby się od litery oznaczającej rodzaj kamienia naturalnego: G – granit, S – sjenit, P – porfir, A – andezyt, B – bazalt, P – piaskowiec, W – wapień, D – dolomit, T – trawertyn, M – marmur, I – inne (alabaster, steatyt itp.).Po tym następowałoby trzycyfrowe oznaczenie kraju wydobycia kamienia – cyfry numerów kierunkowych telefonicznych do danego kraju są skądinąd bardzo czytelne i nie zmieniają się od lat (Polska: 048, Chiny: 086), a następnie rodzaj wyrobu: P – płyty, B – bloki, K– kostka, krawężniki, kruszywo, T– elementy toczone, F – frezowane, R – rzeźbione. Idąc dalej, kod skrywałby wysokości elementu lub jego grubości czy średnicę (w przypadku elementów toczonych) w milimetrach. Rodzaj faktury po obróbce powierzchni licowej nosiłby sygnatury: U – udarowa, S – ścieralna, C – cieplna, po czym byłby znaczek % do oznaczania nasiąkliwości (według PN EN-13755 dla oznaczania nasiąkliwości wodą przy ciśnieniu atmosferycznym). Kolejne oznaczenie to pierwsze trzy cyfry całkowite (bez podawania cyfr po przecinku) MPa oznaczające wytrzymałość na ściskanie według PN EN-1926. Kolejna– mrozoodporność (według EN-12371, literka A dla badań technologicznych, B dla badań identyfikacyjnych i oznaczenie dwucyfrowe). Ostatnia litera zawierałaby oznaczenie, czy kamień jest żywicowany – litera Ż, czy też nie – litera N.

Spróbujmy stworzyć oznaczenie płyty granitowej z granitu wydobytego w Chinach o grubości 30 mm, z powierzchnią płomieniowaną po obróbce cieplnej, nasiąkliwości0,3%, wytrzymałości na ściskanie 185 MPa, mrozoodporności 25 cykli. Dla płyty nieżywicowanej kod wyglądałby tak:G086P030C%0,3MPa185A25N.Z kolei toczone tralki z piaskowca z Polski o największej średnicy 180 mm, wykończone jako szlifowane i nieżywicowane nosiłyby oznaczenie P048T180S%4,6MPa040A50N. Krawężnik granitowy o wysokości 300 mm, łupany, z Polski, o nasiąkliwości 0,16%, wytrzymałości na ściskanie 247 MPa, mrozoodporności B50, nieżywicowany kryłby się pod kodem G048K300U%0,2MPa247B50N.

Kilka przykładów dowodzi szybkiej identyfikacji wyrobu, co dla kupującego stanowiłoby wskazówkę – w jakim obszarze materiałowym poszukiwać kamienia. Pozostałe parametry materiału stanowiłyby wiedzę dla wtajemniczonych.

pruchnicki 5Regułą rynku jest, że inwestor dokonuje wyborów, poczynając od: koloru, wykończenia powierzchni, kształtu. Projektant z kolei odpowiedzialny jest za sprawy eksploatacyjne i utrzymania w należytym stanie technicznym po wielu latach użytkowaniauprzednio dobranego materiału. Niestety niska wiedza niektórych projektantów na temat właściwości kamienia, zastosowań i jego użytkowania powoduje, że inwestorowi można „wcisnąć” kamień, który będzie zaprzeczeniem miejsca i estetyki, bo projektant niejednokrotnie testuje swoje nie do końca przemyślane pomysły za nieswoje pieniądze. A efekt? To już odrębna bajka z sal sądowych w batalii o duże pieniądze.
W budownictwie od tysięcy lat ustalono pewne kanony stosowania kamienia. „Przygodę” z kamieniem należy rozpocząć od oglądania fotografii ze sławnych miejsc jego zastosowań. Potem jest czas na naukę o proporcjach. Tak, w budownictwie istnieje zasada proporcji (nie mówimy tutaj o człowieku witruwiańskim).

Zasady zostały ustalone na podstawie wiekowych doświadczeń, a też klęsk projektantów. Dlaczego grubość elewacyjnych płyt piaskowcowych jest proporcjonalna do ich długości i szerokości? Dlaczego na nawierzchniach rewitalizowanych rynków miast płyty mają taki, a nie inny kształt i szorstkość? Bo tak wypraktykowano przez wieki. Tak jak łuk siodłowy stosowany w medresach przywędrował do nas po pierwszych wyprawach krzyżowych, tak wiele innych rozwiązań przywędrowało do nas z innych części świata. Ponieważ w judaizmie i islamie jest zakaz przedstawiania postaci ludzkich i zwierzęcych, do perfekcji rozwinięto inne formy budowania w postaci łuków, kopuł, sklepień i arabesek jako dalsze rozwinięcie meandrów. Stąd proporcje.

pruchnicki 6Z kolei współczesna powojenna „cywilizacja chemiczna” spowodowała, że stosuje się środki do kamienia, których czasokres testowania jest co najwyżej kilkunastoletni – jak w przypadku żywicowania. A potem na efekty nie trzeba długo czekać, bo warunki lokalne spowodowały wady estetyczne i eksploatacyjne. Tak też jest w sprawach kapilarnego podciągania wody, kapinosów, okapów itp. Kiedyśnawet przed wiekami wypróbowane fundamenty z kamienia posiadały od strony zewnętrznej izolację w postaci warstwy iłów nieprzepuszczalnych i chroniły piwnice przed wodą z gruntu. Jednak „nowomoda” w projektowaniu i wykonawstwie spowodowała w tych rozwiązaniach i podczas kolejnego podnoszenia poziomu przyległego chodnika i drogi stworzenie tzw. kieszeni dla wody i po około stu latach nagle zauważono przecieki do piwnic. I to już jest prosta droga do odkopywania ścian fundamentowych, wykonywania kosztownych izolacji, drenaży itp. A wystarczyło wykonać odkrywkę punktową i mieć trochę wiedzy o terenie i historii tego miejsca.

Wracając do proporcji. Otóż częstym błędem jest niedocenienie wydłużenia liniowego lub skurczu zastosowanego kamienia. Zazwyczaj kończy się to uszkodzeniami, które nie powinny się wydarzyć (np. zbyt ciasny otwór w płytach elewacyjnych dla kotew mocujących i nieuwzględnienie innej rozszerzalności stali i kamienia). Zastosowane środki dylatacyjne lub elastyczne tworzywa sztuczne (tu apel, by bezwzględnie wyeliminować silikony!) zniwelują trochę ten problem, ale nic nie zastąpi właściwego doboru materiału i wiedzy projektanta, a do tego ma służyć proponowany kod materiałowy. Ten artykuł stanowi przyczynek do dyskusji, czy w branży kamieniarskiej istnieje potrzeba wprowadzania kodu.

Tomasz Pruchnicki
Fot. T. Pruchnicki

 

Nie czekaj dodaj firmę

do naszego katalogu!

 

 

Dodaj firmę...

 

Dodaj ogłoszenie drobne

do naszej bazy!

 

 

Ogłoszenia...

45-837 Opole,
ul. Wspólna 26
woj. Opolskie
Tel. +48 77 402 41 70
Biuro reklamy:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Redakcja:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.

Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie obsługi JavaScript.">
     Wszystkie prawa zastrzeżone - Świat-Kamienia 1999-2012
     Projekt i wykonanie: Wilinet