Od podstawowych narzędzi do ciosania i kopania, przez prymitywną broń, po przedmioty kultu – kamień od zawsze był obecny w naszym życiu. Historia kamienia i architektury sięga czasów, gdy człowiek z koczownika zamienił się w osadnika i począł rozwijać swoje miasta w kulturalne i socjalne potęgi.Dzisiaj naturalny kamień jest jednym z nielicznych materiałów tak bardzo pożądanych przez projektantów i designerów. To szlachetny materiał, nie plastik czy kompozyt i choć na rynku pojawia się coraz więcej „wiernych” imitacji, naturalne piękno kamienia od sztucznego jest w stanie odróżnić wiele niezwiązanych z branżą osób. To kamień jest materiałem, który pragnie się mieć w domu, o którym rozmawia się w towarzystwie, chwaląc swój wybór. To dzięki uniwersalności i ponadczasowości kamienia wartość jego nie zmniejsza się po kilku latach. To również doceniają i projektanci i szczęśliwi jego posiadacze.

Co kryje się pod pojęciem „designu z kamienia”? Design to bardzo modne słowo używane dzisiaj w aż nazbyt szerokim kontekście. Designem nazwać można bowiem zadania wiążące się zarówno z tworzeniem dzieł sztuki, jak i z projektowaniem systemów komputerowych. Mówiąc więc o designie jako o utworze myśli i rąk człowieka, należy uznać kamienne kreacje za wyjątkowo piękną sztukę użytkową. Co do tego, że kamienne przedmioty zaprojektowane i wykonane przez człowieka są designem, nie można mieć żadnych wątpliwości. Co dzieje się w świecie kamieniarskiego designu w czasach postępujących planów kolonizacji Marsa? To dziś, czyli kiedy technologia obróbki kamienia wychodzi na poziom „kosmicznego majstersztyku”, pojawia się design dla człowieka XXI w.

Ultralekkie oprawy okularów? Materiały sztuczne cechuje wysoka podatność na kształtowanie i niespotykana lekkość. Jak zaprojektować i jak wykonać przedmiot z kamienia, gdy jego parametry wyznaczają osiągnięcia materiałów sztucznych? Udało się to pewnej austriackiej firmie, która wcześniej zajmowała się renowacją zabytkowych samochodów. Na ten niebywały pomysł wpadł właściciel firmy ROLF Spectacles.  Nurtowały go koncepcje wytworzenia czegoś, czego jeszcze nikt inny nie wymyślił, albo chociaż takiej rzeczy, której wykonania nikt się nie podjął i nie wyprodukował tego przedmiotu z sukcesem.

Czy oprawy okularów można wykonać z kamienia? Jeśli koncept by się udał, jaki miałby to być kamień? Jakkolwiekby pomysł wykonania kamiennych oprawek wydawał się szalony, prace nad projektem postępowały. Mała rodzinna firma pracowała intensywnie i po godzinach przemyśleń, badań i poszukiwań jako materiał wybrano łupek – za jego właściwości: warstwowość. Jego struktura pozwalała stworzyć niewielki przedmiot i z dużą precyzją dopasować do siebie jego warstwy. Płytki łupka szlifuje się, a na ich oszlifowaną już powierzchnię przykleja się warstwę filcu. Filc przed oderwaniem zespaja się mocno z kamieniem w prasie próżniowej. W warstwie kleju tkwi tajemnica sztywności materiału okularów, ponieważ to ona zapobiega pękaniu kamienia. Kiedy proces odrywania filcu od kamienia zakończy się, pozostaje jeden cieniutki płatek łupka. Produkt ten jest w pełni elastyczny. Na sam koniec zeszlifowuje się całkowicie pozostały na płatku naddatek filcu. W końcowym etapie produkcji powstaje więc kamienny fornir, który przykleja się do drewnianych formatek – wewnętrzna warstwa okularów to rdzeń z drewna, a powierzchnia po obu jego stronach to płatki łupka.

Stworzenie idealnego przepisu na kamienne oprawy okularów było żmudnym procesem. Pierwsze 800 oprawek powstało w piwnicy u szefa firmy. Jak każdy początkujący biznes wymagało wielu wyrzeczeń. Wszystkie oprawy tworzono z myślą o wielkim debiucie na targach kamienia w Monachium w 2009 r. Nie wiadomo było, jak środowisko przyjmie „wynalazek”, ale można było przypuszczać, że wprowadzi nie lada zamieszanie wśród branżowej konkurencji i wzbudzi podziw odwiedzających targi miłośników szlachetnego kamiennego designu. Autorzy projektu byli przekonani, że setki spędzonych w pracowni godzin musi zaowocować. Wiedzieli, że jeśli tylko oprawy sprawdzą się technicznie i przyjmą się wśród miłośników kamiennego designu, osiągną sukces, a ich firma zyska na rozgłosie.

Debiut kamiennych oprawek okularowych okazał się bardzo udany. Uczestnicy wspomnianych targów, miłośnicy kamienia oraz wystawcy, producenci i wydobywcy – wszyscy byli zachwyceni. Na pytanie, skąd pomysł i co było dla nich inspiracją, odpowiadali, że idea stworzenia tak wyszukanego przedmiotu zrodziła się przez kontakt z pięknymi zabytkowymi samochodami oraz uczestnictwo w procesie przywracania ich do ponownego życia. VW Garbus czy Mercedes-Benz albo Daimler Majestic mają również sporo drewna w środku. Twórcy kamiennych opraw okularów odnieśli upragniony sukces. Dzisiaj specjalne obrabiarki numeryczne są w stanie wyprodukować kilka tysięcy oprawek rocznie.

Jaka jest cena kamiennego designu użytkowego wytwarzanego przy użyciu technologii XXI wieku? Jak każdy przedmiot wykonany z materiału szlachetnego, stworzony dzięki skomplikowanemu procesowi wytwarzania, nie może kosztować mało. Można by się zastanawiać, czy 4 tysiące euro to dużo za przedmiot pretendujący do miana sztuki czy niewiele? Taka jest właśnie cena kamiennych opraw okularów, a popyt na nie stale utrzymuje się na wysokim poziomie.  

ROLF Spectacles w swojej ofercie posiada również oprawy wykonane z samego drewna. Kamienne oprawy kupić można w trzech rożnych kolorach, a opatentowana kamienna kolekcja nazywa się ISLERO 41. Oczywiście nie ma tu mowy o podróbce czy chińszczyźnie. Każde oprawki są unikatowe, tak jak unikalna jest struktura i barwy łupka, z którego oprawy są wykonywane. Nie ma dwóch identycznych oprawek. To niepowtarzalny design. Wszystkie formatki opraw wykonywane są ręcznie, a tylko końcowy etap prac wykonują maszyny sterowane numerycznie. Siedzibę ROLF Spectacles odwiedzić można w Alpach Tyrolskich. Każde oprawy sygnowane są od wewnętrznej strony przez firmę. Tego typu design jest nie do podrobienia.

Nie sposób przecenić naturalnego piękna, wyjątkowych walorów estetycznych i praktycznych kamienia. Nic dziwnego, że design z kamienia jest pożądany i poszukiwany na całym świecie przez koneserów ekskluzywnych wyrobów. Tym razem design może być pożądany również przez dyktatorów mody i miłośników luksusowego high-fashion. Designerzy wybierają kamień, gdy chcą stworzyć produkt niepowtarzalny, a kupujący nabywają kamienny design, gdy szukają rozwiązań nietypowych. Obcowanie z naturalnym kamieniem nabiera zupełnie innego znaczenia, kiedy mówimy o kamiennych oprawach ROLF Spectacles. Można pokusić się o stwierdzenie, że z naturą obcuje się cały czas, na dodatek ma się ją bardzo blisko siebie.

Współczesna technologia pozwala na obróbkę kamienia z niezwykłą precyzją. Już Grecy znali metody rzeźbiarskie pozwalające z bryły marmuru wydobyć idealnie oddające rzeczywistość postacie. Dzisiejsze narzędzia pozwalają z użytkowych przedmiotów stworzyć arcydzieła pisane w języku współczesnego designu.

Kamień we wnętrzu traktowany może być w dwojaki sposób. W formie stonowanych okładzin, podłóg i ścian z płyt staje się tłem dla przedmiotów. Może być środowiskiem, w którym znajduje się człowiek i przedmioty używane przezeń codziennie. W formie designu jest gwoździem programu i we wnętrzu spełnia rolę dominującą – przedmiotu, który przyciąga pełne zachwytu spojrzenia.

Gdzie umieszcza się przedmioty użytku codziennego, które jednocześnie są designem i wytworem ultranowoczesnej technologii? To małe dzieła sztuki towarzyszące nam na co dzień. Warto zauważyć, że tak jak ceramika może jedynie spełniać rolę tła, tak płyty ścienne czy podłogowe z kamienia odpowiednio wyfrezowane albo szlifowane i podświetlone mogą same w sobie być ozdobą dla wnętrza. Jednym z większych atutów kamienia jest możliwość wydobycia z niego pięknej faktury przy użyciu narzędzi bruzdujących. Niezwykle ciekawe efekty wizualne i przestrzenne daje zestawienie w jednej płaszczyźnie powierzchni gładkiej kamienia z powierzchnią chropowatą. Nieposkromione i ujarzmione – dwa przeciwieństwa zestawione razem.

Czy firma ROLF Spectacles posunie się o krok dalej i jej kamienne oprawy w przyszłości staną się bardziej ażurowe? Czy pojawią się intarsje z innego rodzaju kamieni? Przy dzisiejszych możliwościach technicznych, które ogranicza jedynie zamysł naszej świadomości, śmiało można pokusić się o koncepcję zdobienia kamiennych opraw kruszcami szlachetnymi, urozmaicania ich żłobieniami czy wspomnianymi mikrointarsjami wykonywanymi pod czujnym okiem mikroskopu.   

Gdzie najczęściej spotkać można kamień w formie designu użytkowego? Do tej pory pomieszczeniami, w których królują kamienne przedmioty, były i są łazienka i kuchnia, a czasem kamienne dzieła spotkać można również w salonie. Teraz łatwo o koncepcję kamiennej mody. Żyjąc w czasach, w których jedynym ograniczeniem jest nasza wyobraźnia, można marzyć o kamiennej modzie haute couture.

Tak jak mycie rąk w umywalce wykonanej z pięknej bryły kamienia to nie czynność powszednia, lecz swoisty rodzaj aktu ablucji, tak chodzenie w kamiennych oprawach okularów to nie zwykła korekcja wzroku, ale noszenie wysublimowanego designu à la haute couture. Obcując na co dzień z kamiennym designem, można się przenieść do świata, w którym człowiek żyje w nieskończonej harmonii z naturą.

URBAN PROJECT Sp. z o.o.

www.panidyrektor.pl

Fot. www.rolf-spectacles.com