Obiekt powstał na zamówienie MSZ Królestwa Arabii Saudyjskiej. Firma, która zaprojektowała budynek, została wyłoniona w konkursie architektonicznym, a o pozyskaniu kontraktu zadecydował zaproponowany materiał, który idealnie wpisywał się w oczekiwania inwestora. O kulisach przedsięwzięcia rozmawiamy z architektem biura projektowego XY Studio Dorotą Sibińską oraz z Robertem Duchem – kierownikiem Zespołu Kontraktów Kamieniarskich firmy Granit, która wykonała elewacje z kamienia na zlecenie firmy Warbud SA.

Wybór piaskowca, jego tektonika i kolor nawiązują bezpośrednio do architektury i natury Półwyspu Arabskiego oraz warunków tam panujących. Arabia Saudyjska to w 90 procentach pustynia – piaskowiec jest elementem, który łączy architekturę dwóch tak odmiennych krajów, wszak ambasada stanęła w stolicy Polski. Taki zabieg architektoniczny urzekł również naszą jurorkę, Renatę Wysocką, która najwyższą punktację argumentowała w podobnym tonie: „Budynek jest dowodem na to, iż zdolny architekt potrafi surową i proporcjonalną bryłę, akuratną dla architektury przedwojennej Warszawy, dopowiedzieć delikatnym detalem i materiałem, inspirowanymi sztuką islamu”.

Kamień na etapie realizacji został poddany szczegółowej selekcji kolorystycznej, co sprawiło, iż fasada budynku nabrała wyjątkowego charakteru. Piaskowiec Broniów jest pozyskiwany w okolicach Szydłowca, a jego wydobyciem i obróbką zajmowała się firma Kopalnie Piaskowca Sosnowica. Na elewacji pojawił się również nietypowy materiał do zastosowań zewnętrznych, a mianowicie onyks. Firma Granit dostarczyła i zamontowała 120 m kw. białego onyksu. Elementy małej architektury, jak również parapety oraz cokoły budynku wykonano z granitu Padang Dark w wersji płomieniowanej. Posadzki i ściany wewnątrz budynku wykończone są wapieniem Crema Ole.

– Wspólnie z firmą Granit osiągnęliśmy doskonały efekt, ale nie była to droga usłana różami. Tak skomplikowane detale kamienne wymogły na nas robienie wielu próbek, przygotowanie fragmentów detali elewacji w skali 1:1. Zdarzało się również, że naszych pomysłów nie dało się zrealizować, ale to były jednostkowe sytuacje – wyjaśnia Dorota Sibińska.

Prace nad montażem elewacji budynku trwały 6 miesięcy i zaangażowanych w nie było 20 wykwalifikowanych pracowników. Kolejne pół roku trwał montaż elementów małej architektury, jak fontanna czy donice kamienne, a także okładzin ogrodzenia oraz dwóch wartowni.

– Istotną kwestią jest, że firma Granit jako jedyna podjęła się nowatorskiego rozwiązania, jakim jest montaż onyksu na elewacji – dodaje Robert Duch.

Elewacja budynku ambasady była niełatwym wyzwaniem. Tylko część okładzin udało się zamocować za pomocą systemowych kotew kamieniarskich. Dla wielu elementów zostały opracowane indywidualne rozwiązania techniczne. Sporym wyzwaniem był montaż żyletek kamiennych z piaskowca. Przekrój tych masywnych elementów wynosił 15×30 cm, a długość dochodziła do 3 metrów (waga takiego elementu to 300 kg). Montaż portalu wejściowego również dostarczył wielu wrażeń. Rozmiar płyt wieńczących portal to 220×190 cm, a waga – 400 kg. Prace były prowadzone przy użyciu dźwigu. Na budowę dostarczano zarówno płyty w najbardziej popularnym wykończeniu, czyli szlifie, jak i płyty ryflowane oraz ciosane. Elementy blokowe podlegały wstępnej obróbce maszynowej, a ostateczny wygląd nadawała im sprawdzona grupa rzeźbiarzy.

Przy tak wymagającym projekcie nie obyło się bez zaskoczeń. Chiński dostawca nie dołożył bowiem odpowiedniej staranności do przygotowania tak wrażliwego materiału, jakim jest onyks do zastosowania w zewnętrznych okładzinach. Wysoka temperatura oraz promieniowanie ultrafioletowe bardzo szybko ujawniło wszelkie niedociągnięcia.

– Białe płyty kompozytowe onyksu i szkła po dwóch tygodniach od zamontowania zaczęły przybierać żółtą barwę. Okazało się, iż wszystkiemu winna jest niewłaściwie dobrana żywica spajająca szkło oraz 4-milimetrowej grubości płyty z onyksu – objaśnia nasz rozmówca z firmy Granit.

Wszystkie panele zostały zdemontowane i poddane kolejnej obróbce, tym razem w Polsce, w siedzibie firmy w Brzesku. Szkło zostało usunięte i zastąpione przez wyrób polski, zastosowano również nową, innowacyjną technikę łączenia onyksu i szkła.

– Rozwiązanie przeszło próbę czasu i będzie stosowane przez naszą firmę w kolejnych realizacjach z użyciem onyksu. W przyszłości na pewno podejdziemy z rezerwą do niesprawdzonych chińskich produktów – dodaje Robert Duch.

Ten wysokiej jakości budynek biurowy klasy A usytuowany jest w samym sercu Wilanowa. Powstał dla spółki deweloperskiej Capital Park SA. Prace kamieniarskie wykonała firma Kamieniarz. Czynnikiem, który odegrał znaczącą rolę w kształtowaniu budynku, była jego eksponowana i prestiżowa lokalizacja. Składały się na to: bliskość głównej drogi łączącej Warszawę z Konstancinem – alei Przyczółkowej, bezpośrednie sąsiedztwo ratusza dzielnicy Wilanów i przewidzianych miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego przylegających do budynku placów publicznych. Elewacje projektowanego budynku miały stanowić ich pierzeje. Nie bez znaczenia było też sąsiedztwo pałacu i parku Wilanowskiego z górującą nad nimi kopułą kościoła św. Anny.

– Wyboru kamienia dokonaliśmy wspólnie z inwestorem na etapie projektu przetargowego. Wybór padł na piaskowiec Brenna – opowiada Marcin Citko, projektant biurowca, JEMS Architekci.

Wybór materiału na elewacje doskonale wpisuje się w otoczenie. Kamień wewnątrz budynku był konsekwencją zastosowania go na elewacjach i sposobu, w jaki doświetlone są wnętrza. Poprzez duże, bezpodziałowe przeszklenia okładzina elewacji jest kontynuowana wewnątrz jako okładzina ścian holów.

– Z zaproponowanym przez nas sposobem obróbki – pionowym kanelowaniem płaszczyzny kamienia – firma Kamieniarz miała do czynienia po raz pierwszy w swojej wieloletniej praktyce. Biorąc pod uwagę bogaty dorobek firmy, ten rodzaj wykończenia mógł być rzeczywiście unikatowy – dodaje architekt Marcin Citko.

Chodzi tutaj o wykonanie kaneli na płytach przez specjalnie zamówioną frezarkę. Precyzyjne wykonanie kaneli było możliwe dzięki dobrze dobranemu materiałowi. Piaskowiec Brenna cechuje się bardzo dużą wytrzymałością, jest odporny na naciskanie, zginanie i jest całkowicie mrozoodporny.

– Jednakowoż pierwszy raz się spotkałem, żeby cała elewacja była kanelowana, bo zawsze kanele stanowiły element dekoracji dodatkowej, np. pilastry przyścienne czy kolumny kanelowane. Tutaj jest cała elewacja! – zachwyca się Alfred Marian Sroka, prezes Zarządu Kopalni Piaskowca Sp. z o.o. w Bolesławcu (kopalnie piaskowca są własnością firmy Kamieniarz – przyp. red.). Łączna ilość fasady kamiennej to 5350 m kw. Dodatkowo firma Kamieniarz dostarczała i montowała płyty chodnikowe (gabro) w ilości 4200 m kw., krawężniki, oporniki i kostkę granitową (szarą i czarną) w ilości 2000 m kw. Dużą zaletą Royal Wilanów jest jego dostępność i nieograniczona możliwość wejścia do wnętrza zespołu z każdej z otaczających go ulic. Uwagę jury wzbudził też fakt, że rzadko spotyka się tak doinwestowane przestrzenie, należące wszak do prywatnych inwestorów.

Nagrodę specjalną otrzymała historyczna mapa Łodzi zrealizowana przez firmę Labradoryt – Zakład Obróbki Kamienia Ludosław Wenerski. Mapa ofiarowana została miastu Łódź i łodzianom przez twórców Centrum Handlowo-Rozrywkowego Sukcesja. Inwestorem jest Fabryka Biznesu.

Kompozycja składa się z dwóch części. Głównym elementem jest posąg przedstawiający podobiznę polskiego polityka. Rzeźba stoi na kopii pierwszej mapy przemysłowej Łodzi, którą wykonał Rajmund Rembieliński w 1823 roku. Kopia wykonana jest z czarnego granitu w kształcie koła o średnicy około 15 m, podzielonego na 246 elementów o wymiarach: 120×60×8 cm. Projekt mapy wykonało biuro projektowe Group-Arch z Wrocławia. Mapa została osadzona przed głównym wejściem do obiektu przy al. Politechniki 1. Mury budynku z czerwonej cegły wiernie odzwierciedlają epokę fabryk łódzkich z tamtych czasów, a duże koło mapy przed obiektem tworzy z nimi wspólną kompozycję – miejsce, gdzie łodzianie i nie tylko chętnie fotografują się na interesującym tle.

– Intencją naszej firmy jest wspieranie krajowych producentów i po rozmowach z panem Grzegorzem Adamusem z firmy EGA złożyliśmy zamówienie w jego firmie na 240 m kw. slabów Nero Zimbabwe. Współpraca z tą firmą to przykład konstruktywnego podejścia do tematu, bo otrzymaliśmy zamówiony surowiec o najwyższej jakości, jeszcze przed terminem – wspomina przedsięwzięcie kamieniarskie Ludosław Wenerski.

Dysponując jednorodnym kolorystycznie materiałem, firma przystąpiła do formowania 246 płyt oraz do wycinania napisów w granicie, jak i blasze ze stali nierdzewnej.

– Prace polegały na wycięciu napisu w kamieniu, opuszczeniu „negatywu” o około 1 cm w dół, sklejeniu tego za pomocą żywic epoksydowych, wklejeniu właściwego napisu z blachy, obróceniu wszystkiego o 180 stopni i sfrezowaniu spodu do równości. Podczas prac nad układem ulic i napisów niezbędne okazały się małe poprawki i korekty w projekcie, ale dzięki profesjonalnej współpracy z panią Agnieszką Staszczyszyn z firmy Group-Arch wszystko zostało pozytywnie rozwiązane i wykonane – kontynuuje właściciel firmy Labradoryt.

Wykonaniem całości dzieła podjęło się pięciu doświadczonych pracowników, z których dwóch przez miesiąc zajmowało się sklejaniem całości tak, aby napisy z blachy były obniżone w stosunku do kamienia o około 2–3 mm. W projekcie zastosowano granit Nero Zimbabwe o grubości 5 cm, o fakturze płomieniowanej i blachę kwasoodporną. Firma, dysponując odpowiednim sprzętem (waterjet oraz centrum obróbcze CNC), wykonała około 3000 m.b. cięcia oraz 120 m.b. frezowania.

Na realizację tego zlecenia przeznaczono łącznie 6 tygodni wytężonych prac obróbczych – oczywiście nie licząc czasu oczekiwania na kamień i dogranie mnóstwa ważnych szczegółów tej realizacji.